Jak nagradzać dzieci?

Nathaniel Branden w swojej książce The Psychology of Self Esteem napisał ".. nie ma bardziej wartościowej, ważniejszej dla człowieka oceny, nie ma czynnika bardziej decydującego w rozwoju psychicznym i motywacyjnym niż ocena samego siebie. (...) Istota tej samooceny ma głęboki wpływ na proces myślenia człowieka, jego emocje, pragnienia, wartości i cele. Jest to jeden z czynników najbardziej kształtujących zachowanie."..*

Nagradzając dzieci możemy kształtować ich samoocenę i wpływać na nią pozytywnie. Uwypuklamy w ten sposób pozytywne i pożądane zachowania dziecka. Wśród nagród wyróżnić można nagrody społeczne takie jak pochwała, uścisk, aprobata czy zachęta oraz nagrody materialne, czyli zabawki, słodycze czy pieniądze.

Często nagroda społeczna ma dla dziecka większe znaczenie niż materialna.

Kupowanie zabawek, czy dawanie pieniędzy także może być dobrą nagrodą, jednak nie powinno być zbyt częste - do rodziców należy tu zachowanie umiaru i zdrowego rozsądku. Ważne jest aby dziecko otrzymywało nagrodę po wystąpieniu zachowania, które chcemy nagrodzić. Okazuje się bowiem, że nagroda oczekiwana i odpowiednio wyraźna (np.: dziecko cały czas widzi nagrodę, którą ma dostać za wykonane zadanie) obniża chęć wykonywania zadania i zainteresowanie nim. Obietnica nagrody powoduje szereg negatywnych reakcji dodatkowych takich jak: myślenie o nagrodzie, podniecenie, niepokój, które zaburzają tok pracy. Należy także pamiętać, że sposób nagradzania powinien być dostosowany do wieku i zainteresowań dziecka.

A. Faber i E. Mazlih w książce pt. "Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały, Jak słuchać żeby dzieci do nas mówiły" podkreślają znaczenie pochwał opisowych. Zamiast jedynie chwalić np. "Pięknie nakryłaś dzisiaj do stołu", dorosły szczegółowo opisuje to co widzi i czuje "Podoba mi się, że przystroiłaś nakrycia tymi kwiatkami z ogródka. Cały stół wygląda jakby zajrzała do nas wiosna. Obrus, który wybrałaś dopełnia kompozycji. Jedząc tu obiad poczuję się jak na pikniku". Dziecko słysząc podobne słowa wystawia sobie ocenę "Potrafię to ładnie i dobrze zrobić". Tego typu pochwały rzeczywiście wpływają pozytywnie na samoocenę dziecka.

Nie obawiajmy się więc nagradzać naszych dzieci. Kiedy w ten sposób okażemy im swoje zadowolenie i zrobimy to w odpowiedni sposób, poczują się docenione i dowartościowane. Będą widziały i czuły, że dostrzegamy ich osiągnięcia, a nie reagujemy tylko na niewłaściwe zachowanie.