Wybierając zdrową żywność musimy zwracać uwagę na to, jakie produkty kupujemy. Wszystkie artykuły spożywcze są specjalnie oznakowane różnymi symbolami. Są to chemiczne symbole, które oznaczają kod chemicznego dodatku do żywności: barwniki, konserwanty, przeciwutleniacze, zagęszczacze, wzmacniacze smaku i zapachu oraz inne.

Środki chemiczne dodawane do żywności, poprawiają walory smakowe, wygląd zewnętrzny produktu, ale także przedłużają świeżość i czas ich przechowywania. Większość z tych chemicznych dodatków ma pozytywny wpływ na produkt, ponieważ niszczy rozwijające się bakterie, które powodują zatrucie organizmu.Dlatego nie dodawanie ich do żywności jest praktycznie niemożliwe.

Możemy jednak indywidualnie ograniczyć spożywanie takich produktów.

Konserwanty w żywności

Bardzo istotne jest to, że nie wszystkie dodatki do żywności są szkodliwe jednakowo. Niektóre w ogóle nie zawierają substancji szkodliwych. Ale im mniej chemii spożywamy tym lepiej dla naszego zdrowia. Każda substancja szkodliwa w małych ilościach jest obojętna dla organizmu, w większych może spowodować poważne ubytki na zdrowiu.

Wiele chemicznych dodatków do żywności jest bardzo szkodliwych dla naszego zdrowia, bo mogą zawierać substancje rakotwórcze. Mogą tez wywoływać reakcje uczulające. Osoby uczulone na te substancje reagują zwykle bólem brzucha, wymiotami, wysypką na skórze.

Do najczęściej używanych chemicznych dodatków do żywności należą:  konserwanty, barwniki, przeciwutleniacze oraz zagęszczacze. Najbardziej szkodliwe dla naszego zdrowia są konserwanty, które zapobiegają psuciu się żywności.

Najczęściej spotykane konserwanty o szkodliwym działaniu to:
E-200-jest to tak zwany utwardzacz, używa się go do zagęszczania masy serowej, marmolady, lub do utwardzania margaryny. Wywołuje najczęściej reakcje alergiczne.
E-211-beznoesan sodu-dodawany do napojów na przykład.: Coca-Cola, Pepsi. Powoduje silne reakcje alergiczne/uczulające.
E-230-237-środki chemiczne używane przy zabezpieczeniu owoców cytrusowych podczas transportu. Owoce są spryskiwane substancją chemiczną, która zabezpiecza je przed zepsuciem. Powoduje silne zatrucia pokarmowe, uczulenia.
E-249-250-azotyn sodu i azotyn potasu. Stosowane są do peklowania wędlin. Zabezpieczają wędliny przed bakteriami wywołującymi jad kiełbasiany. Z jednej strony chronią nasz organizm przed zatruciem, ale mają też szkodliwy wpływ na nasze zdrowie. Azotyny wytwarzają rakotwórcze nitrozaminy, które powstają w wysokiej temperaturze podczas peklowania. Dlatego należy unikać podgrzewania potraw zawierających pekle, ponieważ wtedy wytwarza się spora ilość takich substancji rakotwórczych.

Barwniki dodawane są do żywności po to by podnieść walory estetyczne, na przykład.: kolorowe galaretki, kisiele, napoje, cukierki owocowe. Większość barwników jest nieszkodliwych dla zdrowia, są to:
kurkumina ( E-100), witamina B12 (E-101), czerwień żywnościowa (E-122), żółcień chinolinowa (E-104).

Jest też wiele szkodliwych barwników o nazwach: E-124-jest używany do barwienia cukierków owocowych, budyniów. Wywołuje reakcje alergiczne. Podobnie działa E-151.

Przeciwutleniacze-jest to najczęściej syntetyczna witamina C, zupełnie nieszkodliwa dla naszego zdrowia- E-300.
E-310 i 312- chronią produkt przed jauczeniem: masło lub margaryna.

Bardzo szkodliwy przeciwutleniacz to E-280-dodawany do chleba i wyrobów ciastkarskich. Powoduje raka żołądka. Szkodliwym jest tez E-220, dodawany do ciasta biszkoptowego, kostkach rosołowych i tłuszczów cukierniczych. Powoduje zaburzenia pracy wątroby, przyśpiesza wytwarzanie enzymów trawiennych. Podobnie działa E-321, występuje w gumie do żucia, również powoduje uczulenia.

Zagęszczacze- regulatory kwasowości i emulgatory. Dodawane są do sosów, lodów, jogurtów, serków homogenizowanych i słodyczy. Na nasze zdrowie oddziaływują różnorodnie: E-401-powoduje sytość, pęcznieje w żołądku-dodawany jest do preparatów odchudzających.
E-413, wywołuje podrażnienia, wysypki i zapalenie skóry.
E-414, guma arabska-powoduje uczulenia.
E-524, środek żrący-znajduje się w słonych paluszkach.

Żywności, zawierającej tego typu dodatki chemiczne nie powinny jeść dzieci, osoby w podeszłym wieku, kobiety w ciąży, matki karmiące, osoby ze schorzeniem przewodu pokarmowego oraz nerek.

Lista E najbardziej szkodliwych:
Konserwanty:
E-210-do E-219-rakotwórczy (syntetyczny dodatek do napojów gazowanych, konserw).
E-220-niszczy wit.B12, występuje w sokach owocowych i koncentratach, winie).
E-221 do E-227-zakłóca czynności jelit.
E-230 do E-233-powoduje zaburzenia funkcji skóry.
E-239-rakotwórczy
E-249 do E-252- dodawany do serów żółtych i topionych.

Lista E najmniej szkodliwych:
E-200 do E-203, dodawane do serów, margaryn.
E-236 do E-238, dodawane do soków owocowych, ryb wędzonych.
E-260 do E-283, dodawane do marynat.

Najbardziej niebezpieczne substancje chemiczne dodawane do żywności to: benzoesan sodu, kwas sorbowy, dwutlenek siarki, tortrazyna, glutaminian sodu oraz azotyny ich pochodne. Substancje te mogą spowodować powstanie alergii, pokrzywkę, obrzęki naczyniowe, astmę, zapalenie błony śluzowej nosa.
E i (trzy cyfry)- jest to symbol syntetycznego dodatku zawartego w produkcie. Taki symbol zamieszcza się na etykiecie danego produktu.

Opracowała: Dietetyk Renata Halicka
Aktualizacja : Anna Brończyk Puzoń