Okres dzieciństwa jest najlepszym momentem do stopniowego kształtowania postaw prozdrowotnych i odpowiednich nawyków żywieniowych. Dziecko jest otwarte na świat, chętnie uczy się najłatwiej w trakcie zabawy. Warto raczej stosować prawidłowe przykłady, niż system kar i nagród. Pamiętajmy, że im dziecko jest starsze tym trudniej nauczyć go nowych nawyków, ponieważ pewne zachowania utrwalają się schematycznie. 7-latkowi trudno będzie nauczyć się jedzenia przy stole, jeśli do tej pory jadał przed telewizorem. Żeby nie mieć kłopotów z dzieckiem w wieku szkolnym i dorastającą młodzieżą, trzeba zacząć  kształtowanie dobrych zachowań żywieniowych już od okresu niemowlęcego przez okres małego i przedszkolnego dziecka.

Co robić:

• Przy wprowadzaniu nowych pokarmów nie zniechęcajmy się przy pierwszej negatywnej reakcji dziecka, niemowlę musi spróbować nowego smaku co najmniej 10 razy, aby móc go zaakceptować.
• Wykorzystujemy zainteresowania dziecka nowymi smakami, kolorystyką i konsystencją potraw oraz wspólnymi posiłkami zjadanymi mniej więcej o stałych porach. Jedzenie powinno być przyjemnością a nie życiową koniecznością.
• Nie zmuszamy dziecka do jedzenia, nie nakłaniamy do jedzenia, gdy dziecko jest zmęczone lub pochłonięte zabawą.
• Nie nagradzamy malucha za zjedzenie zdrowego posiłku grozi to utrwaleniem przekonania, że jedzenie jest przykrym obowiązkiem.
• Porcje posiłków nie mogą przerażać dziecka swoją wielkością, łatwiej podać dokładkę.
• Dietę urozmaicamy podając różnorodne produkty o rożnej konsystencji.
• Miksowanie i rozdrabnianie skraca czas karmienia, lecz utrudnia naukę gryzienia.
• Bez uzasadnionej przyczyny nie stosujemy diet eliminacyjnych, które mogą doprowadzić do niedoborów pokarmowych i powodują że dieta jest monotonna.
• Pamiętajmy, że ruch i zabawa na świeżym powietrzu wzmagają apetyt.
• Stosowane licznych preparatów witaminowo-mineralnych może zmniejszyć apetyt dziecka. Nie stosujmy ich bez konsultacji z lekarzem.
• Róbmy zakupy wspólnie z dzieckiem, pozwalając mu dokonywać wyboru w ten sposób uczymy go, które produkty są zdrowe.

Opracowane na podstawie: Żywienie dzieci. Woś H, Staszewska-Kwak A. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa, 2008.

Jaką wodę wybrać w okresie ciąży, karmienia oraz dla małych dzieci

Kobiety w ciąży, karmiące oraz małe dzieci ( do 3 roku życia) są szczególnie narażone na zagrożenia pochodzące ze środowiska, szczególnie na niewłaściwą podaż wody lub picie chlorowanej wody pitnej z ujęć gruntowych lub powierzchniowych, powszechnie dostępnej w sieciach wodociągowych. Dlatego osobom tym eksperci zalecają filtrowanie wody, jej gotowanie lub korzystanie z butelkowej wody źródlanej. Filtrowanie nie jest tanie, gotowanie przez ok. 1 minutę zabija bakterie jednak nadal pozostają w wodzie niebezpieczne metale ciężkie oraz nitraty, dlatego najlepszym wyborem dla kobiety w ciąży, karmiącej oraz małych dzieci będzie  picie wody butelkowej źródlanej.

Co to jest woda źródlana

Jest to woda pochodząca z naturalnych zbiorników podziemnych, która jest pozyskiwana bezpośrednio przy jej ujęciu, nie powinna być przewożona w cysternach. Powinna charakteryzować się czystością chemiczną i mikrobiologiczną, więc nie mogą w niej być substancje, takie jak metale ciężkie, nitraty, pestycydy, oraz bakterie.

Jaką wodę wybrać

Idealną wodą butelkową będzie woda niskozmineralizowana (suma składników mineralnych nie przekracza 500mg/litr), zawierająca magnez i wapń,  uboga w sód.  Sód w okresie ciąży oraz dla małych dzieci jest niewskazany, niskosodowe wody źródlane zawierają tylko minimalną ilość sodu. Natomiast woda może być świetnym źródłem wapnia i magnezu, które to pierwiastki są niezwykle ważne w okresie ciąży. Picie takiej wody może być bardzo dobrym sposobem na dostarczenie tych niezbędnych składników.

Dla niemowląt również eksperci zalecają wodę źródlaną. Woda ta  powinna być wykorzystywana do przygotowywania posiłków ale również  podawania do picia. Niska zawartość sodu nie obciążą niepotrzebnie nerek małego dziecka, a niska ogólna zawartość składników mineralnych ułatwia wchłanianie wody do komórek organizmu. Nie ma konieczności przegotowania  takiej wody przed podaniem dziecku.

Przykładami butelkowych wód, które mogą być podawane kobietom w ciąży, karmiącym oraz małym dzieciom są:  Żywiec Zdrój, Primavera, Kropla Beskidu, Żywiec Kryształ,  wody te są rekomendowane dla kobiet w ciąży, karmiących i małych dzieci.

Opracowane na podstawie: Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące spożycia wody pitnej przez kobiety w okresie rozrodczym, ciężarne oraz karmiące piersią. Gienkologia Polska, 80, 7, 2009,538-547.

Zdrowe jesienne warzywa

Jesień obfituje w warzywa. To dobra pora aby urozmaicić dietę dziecka o nowe i zdrowe produkty, podane w postaci świeżych warzyw. Kilka z nich szczególnie cennych z punktu widzenia zdrowia dzieci polecamy poniżej.

DYNIA

Po pierwsze dynia, w jesieni warto sobie przypomnieć o tym niezwykłym warzywie. W Polsce sezon na dynię przypada na okres września i października. Niestety dynia nie gości często na naszych stołach, a szkoda. Ta pomarańczowa kula to bogactwo witamin i składników odżywczych. Szczególnie cenna jest dynia o pomarańczowym miąższu, gdyż zawiera dużo karotenu (prowitaminy A) - im bardziej intensywny jest kolor miąższu, tym więcej witamin. Dynia ma słodkawy smak ze względu na sporą zawartość cukru, zawiera witaminy B1, B2, C, PP oraz składniki mineralne- zwłaszcza fosfor, żelazo, wapń, potas i magnez. Jest niskokaloryczna i beztłuszczowe. Zawiera także błonnik pokarmowy w postaci pektyny i kwasy organiczne.

KABACZKI i CUKIENIE

Kabaczki i cukinie są  warzywami bogatym w potas, wapń oraz witaminy B1, B2, PP i C i karoten. Są to bezpieczne warzywa ponieważ jako nieliczne nie kumulują metali ciężkich. Kabaczki czy cukinie doskonale sprawdzają się do smażonych placuszków np. z dodatkiem serów, warzywnych gulaszy, smakują wyśmienicie faszerowane mięsem, czy po prostu w serwowane w postaci grillowanej.

Kiedy dziecko może jeść?

Dynia jest jednym z pierwszych warzyw, które pojawia się w rozszerzaniu diety dziecka, już 5 miesięczne niemowlę próbuje przecieru z dyni, który ze względu na swój łagodny i słodkawy smak jest dobrze akceptowana. Dynia nie ma również właściwości alergizujących stąd jest bardzo bezpieczna w diecie alergików.

Dzieciom można podać zupę z dyni, można przyrządzić warzywne puree z dodatkiem dyni, ziemniak i marchewki. Świetnie sprawdzi się również sok z dyni. Starszakom możemy podać jako zdrową przekąskę pestki dyni. Znajdziemy w nich  cynk oraz siarkę, 100g pestek zawiera również całodzienną zalecaną dawkę miedzi, która odgrywa rolę w budowie czerwonych krwinek więc pośrednio będzie zapobiegać anemii.

Również cukinia wcześnie pojawia się w diecie niemowląt. Możemy kupić gotowe posiłki z dodatkiem cukinii już po 5 miesiącu życia. Tak jak w przypadku dyni są to warzywa, które niezwykle rzadko uczulają, mają delikatny smak więc są chętnie jadane przez maluchy. Starszym dzieciom można zaproponować wspólne przygotowanie placuszków z cukinii, na pewno będą im smakować.

Agnieszka Kozioł-Kozakowska
Centrum Edukacji i Poradnictwa Żywieniowego