Pora na sen

Niejedna z nas zastanawia się, ile czasu w ciągu doby śpią niemowlęta. Ba... na forum jest mnóstwo pytań dotyczących tego, czy: moje dziecko śpi za długo,  a może za krótko? Czy budzi się zbyt często, a może powinno częściej. Jak to jest z tą porą na sen?

Noworodki w ciągu doby zasypiają średnio 6-7 razy na dobę. Śpią jednorazowo około 3 godzin, czasem krócej. Przerwy pomiędzy spaniem nazywamy okresem czuwania. Przybliżone dane są jednak orientacyjne, oczywiście zdarzają się liczne odstępstwa w rytmie snu. Są bowiem dzieci potrzebujące więcej snu i takie, które czuwają dłużej. Jest to uwarunkowane przede wszystkim genetycznie.
 
Niemowlęta początkowo nie rozróżniają dnia od nocy. Odbierają wrażenia zmysłowe, ale nie są w stanie docierających do nich  informacji uporządkować. Jednakże rodzice powinni od samego początku pomagać dziecku rozróżniać dzień od nocy. 

• w ciągu dnia nie zasłaniaj okien, dziecku nie przeszkadza nasłonecznienie podczas snu,
• w dzień rozmawiaj normalnie, a nie szeptem, nie rezygnuj ze słuchania radia, telewizji czy używania sprzętu gospodarstwa domowego.

Jeżeli dziecko chce spać i ma zapewnione podstawowe potrzeby: jest najedzone, przewinięte i jest mu ciepło, uśnie w każdych warunkach nawet, gdy za ścianą tata ,,walczy”  z odkurzaczem.

Długość snu dziecka zmienia się wraz z wiekiem

Z tygodnia na tydzień dziecko wydłuża okresy czuwania, w tym czasie zaczyna interesować się otaczającym światem, nawiązuje kontakt wzrokowy i ,,słowny” z rodzicami. Uśmiecha się, gaworzy. W ciągu dnia i nocy przesypia około 15 godzin.

Od 4 miesiąca życia dziecko w nocy potrafi przespać nawet do 12 godzin. Jeżeli w ciągu nocy ma momenty czuwania, nie wyjmuj go z łóżeczka. Nie rozbudzaj zabawami, czy głośnymi rozmowami. Lepiej włącz spokojną muzykę, pogłaszcz po buzi, zanuć kołysankę.

Od 7-8 miesiąca dziecko sypia zwykle 2 razy dziennie. Pierwszy raz przed południem, drugi raz późnym popołudniem. Takie drzemki trwają ok. 1,5-2 godzin. Sen nocny trwa 9-10 godz.

Około 1 roku dziecko w dość zasadniczy sposób zmienia swój tryb życia. Wraz ze stanięciem na nogach i stawianiem pierwszych kroczków, jego życie zmienia się diametralnie. Dziecko staje się bardzo aktywne. Dostaje dużą dawkę emocji, co za tym idzie czuwanie jest bardzo intensywne, natomiast sen staje się głęboki. Zdarza się że dziecko w ciągu dnia jest tak zaangażowane w zabawę i poznawanie świata, że ,, nie ma czasu na popołudniową drzemkę”, natomiast wieczorem po prostu pada ze zmęczenia. Najczęściej sytuacja wygląda nieco inaczej.

Pora na sen, czyli jak pomóc dziecku się wyciszyć i zasnąć?

• Obserwacja dziecka pozwoli ci na rozpoznanie, kiedy jest zmęczone, senne, czy rozdrażnione. Tak, jak mamy rozpoznają po płaczu, czy dziecko jest głodne, tak samo po zachowaniu, np.: ziewaniu, można rozpoznać, że czas najwyższy na spanie.
• Zignorowanie zmęczenia może stać się przyczyną niepotrzebnego stresu i płaczu maluszka.
• Dzieci lubią powtarzalność i schematyczność. Jeżeli wprowadzisz „harmonogram” dnia i będziesz się nim posługiwać, nauczysz dziecko rozróżniać czas zabawy i czas odpoczynku. 
• Tworzenie cowieczornych rytuałów związanych z pójściem do łóżka (kąpiel, jedzenie, przytulanie, opowiadanie bajek)  wprowadzi dziecko w stały rytm i przygotowuje do snu,
• Wieczorem im mniej bodźców dostarczysz dziecku, tym lepiej. Unikaj szalonych wieczornych zabaw, wizyt znajomych, nie usypiaj niemowlęcia w pokoju, w którym jest włączony telewizor. Codziennie mały człowiek otrzymuje ogromną ilość informacji, z którą nie zawsze potrafi sobie poradzić, więc czas zasypiania powinien się kojarzyć się z wyciszeniem i relaksacją.
• Nie zapominaj o głaskaniu, przytulaniu, kołysaniu, co nie jest równoznaczne z potrząsaniem. Ruchy powinny być spokojne i płynne. Jeśli dziecko płacze, a ty dodatkowo nim będziesz potrząsać, wierz mi, że ta metoda nie działa. Raczej pobudza niemowlę do dalszego płaczu.
• Niemowlaki lubią być opatulone kocykiem lub kołderką. Daje im to poczucie bezpieczeństwa a samo uczucie ciepła działa kojąco.
• Starsze dzieci często mają ukochaną zabawkę, z którą czują się bezpiecznie. Jeśli chcą, żeby towarzyszyła im w łóżeczku, pozwól na to. Być może w przyszłości sama obecność przytulanki, pozwoli twojemu dziecku samodzielnie zasnąć. Sprawdź tylko, czy zabawka nie składa się z drobnych elementów, które grożą połknięciem, itp.
• Odpowiednio przygotuj sypialnię: temp. pokoju do spania powinna wynosić 21-22 stopnie Celsjusza, wietrz pokój przed nocnym spaniem, zapewnij odpowiednią wilgotność, w przypadku suchych pomieszczeń szczególnie przy ogrzewaniu centralnym powinno stosować się nawilżacze powietrza, zainstaluj nocna lampkę,  

Pora na sen, czyli co może być przyczyną trudności w zasypianiu?

• Zmiana rytmu dnia. Jeżeli dziecko jest przyzwyczajone do pewnego schematu dnia i zostanie on zaburzony, może się to wiązać z rozdrażnieniem, płaczliwością i problemami z zasypianiem. Niemowlęta dobrze i bezpiecznie się czują jeśli dni upływają w podobnym rytmie.
• Jeżeli zdarza się regularnie, że dziecko ma kłopoty z wieczornym spaniem można spróbować zrezygnować z kładzenia go spać późnym popołudniem. Po  2- 3 godzinnej drzemce po prostu nie jest na tyle zmęczone, aby usnąć po wieczornym karmieniu.
• Trudności z zasypianiem mogą mieć też maluszki, które mają często zatwardzenia. Przejawia się to na ogół niepokojem, kręceniem się, stękaniem. Można temu zaradzić podając dziecku  herbatkę koperkową z dodatkiem rumianku, bądź wykonując masaż brzuszka.
• Trudności w zasypianiu zdarzają się też wśród dzieci, u których rozpoczyna się infekcja wirusowa, jak również u dzieci, które miały danego dnia szczepienie. Należy wówczas zrobić okład na rączkę, a w razie wystąpienia gorączki podać lek przeciwgorączkowy w ilości odpowiedniej do wieku i wagi dziecka. 

Dobrej, spokojnej i przespanej  nocy życzy
Monika Broniecka

Po te książki warto sięgnąć:      
Elizabeth Pantley- "Noc bez płaczu "
Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego
Francoise Dolto -"Zrozumieć dziecko"
Wydawnictwo Santorski&CO
Tracy Hogg, Melinda Blau "Język niemowląt"