Minister zdrowia Izabela Leszczyna przedstawiła pakiet rozwiązań „Bezpieczna, świadoma JA”, którego celem jest wzmocnienie poczucia bezpieczeństwa zdrowotnego kobiet. Jakie są jego filary?
Główne punkty projektu resortu zdrowia "Bezpieczna, świadoma JA" to refundowane in vitro, nieinwazyjne badania prenatalne dla kobiet w ciąży, edukacyjne akcje uświadamiające, że pacjentki i pacjenci onkologiczni mogą zostać rodzicami (onkopłodność), szczepienia przeciw HPV, opieka okołoporodowa w dobrym standardzie oraz edukacja zdrowotna w szkołach. Program porusza także kwestię aborcji oraz dostępu do antykoncepcji awaryjnej.
- Przez kilka lat kobiety walczyły o swoje prawa, o demokrację, żeby mogły czuć się bezpiecznie w szpitalach. Chciałabym, żeby było bezpiecznie, jasno, kolorowo. Żeby kobiety w każdym wieku mogły czuć się bezpieczne wtedy, kiedy zwracają się do lekarza — mówiła Leszczyna.
Opieka okołoporodowa
Bardzo ważnym punktem pakietu jest opieka okołoporodowa.
- Ministerstwo Zdrowia, lekarze, pielęgniarki muszą zrobić wszystko, by ten szczególny czas dla kobiety jakim jest poród, był jak najznośniejszy. Musimy zapewnić kobiecie godność i intymność. Musimy jej pomóc, bo nie jest to łatwy moment - mówiła. Rozporządzenie o standardzie opieki okołoporodowej istnieje tylko na papierze. Rozmawiamy z NFZ, by zróżnicować wycenę świadczenia porodu w zależności od tego, co pacjentka naprawdę otrzymuje - dodała ministra zdrowia.
W ponad połowie porodówek w kraju nie wykonano w 2022 r. ani jednego znieczulenia zewnątrzoponowego, a to powinno być standardem.
- Znieczulenie zewnątrzoponowe, okołoporodowe wydaje się być cywilizacyjnym standardem. Jeśli dziś prawie 50 procent kobiet wybiera cesarskie cięcie, to znaczy, że coś jest nie tak i musimy się temu przyjrzeć. Większa dostępność znieczuleń okołoporodowych jest konieczna by kobiety chciały rodzić naturalnie. (…) Kobieta ma być godnie traktowana i mieć zapewnioną intymność - dodała.
Izabela Leszczyna zapowiedziała, że w sprawie znieczuleń okołoporodowych spotka się w najbliższym czasie z Konsultantem Krajowym w dziedzinie anestezjologii.
Refundowane in vitro
Filarem projektu jest program in vitro. Ustawa o jego finansowaniu z budżetu państwa została podpisana przez Andrzeja Dudę. Procedura ta ma być dostępna dla kobiet i par z dniem 1 czerwca.
- Od początku lutego będzie pracował zespół, który ma określić kryteria dostępu do programu dla pacjentek, ale także podmiotów medycznych. Mam nadzieje, że nie tylko placówki prywatne, które mają w tej procedurze olbrzymie doświadczenie wezmą udział w konkursie, ale także podmioty publiczne - mówiła w środę Izabela Leszczyna
Jak dodała Izabela Leszczyna, każdego roku na tę procedurę przeznaczonych zostanie 0,5 mld zł.
- Może w tym roku nie wykorzystamy wszystkich środków, ale będziemy się starali wydać tych pieniędzy jak najwięcej, bo to dobrze wydane pieniądze - mówiła ministra zdrowia.
Oncofertility, czyli onkopłodność
Minister zdrowia dodała, że w procedurze in vitro, które było dostępne w poprzednich latach zapomniano o osobach chorych onkologicznie.
- Oncofertility, czyli onkopłodność jest niezwykle ważna dla młodej kobiety i mężczyzny, którzy leczą się onkologicznie, a chcą w przyszłości mieć dzieci - podkreślała Izabela Leszczyna.(...) Osoba chora może mieć niską świadomość, że może być szczęśliwą mamą, tatą po kuracji onkoligcznej. Często nawet lekarze onkolodzy tak mocno koncentrują się na wyleczeniu pacjenta, że nie informują pacjentów o takich możliwościach. Planujemy bardzo dużą akcję edukacyjną i informacyjną.
- Procedura leczenia onkologicznego bardzo często jest tak agresywna i niekorzystna dla organizmu, że uniemożliwia pacjentowi rodzicielstwo. Będziemy bankować gamety męskie i żeńskie. Będziemy mrozić komórkę jajową lub plemniki, a w przypadku pary zarodek, na koszt podatników - mówiła ministra zdrowia.
Poszerzenie badań prenatalnych
"Bezpieczna Świadoma JA" to także badania prenatalne. Mają być dostępne dla wszystkich kobiet w ciąży i być prowadzone najnowocześniejszymi, nieinwazyjnymi metodami.
- Badania prenatalne oczywiście już są, ale będziemy chcieli poszerzyć je podmiotowo i przedmiotowo. Będą one dostępne dla wszystkich kobiet w ciąży i będą prowadzone najnowocześniejszymi metodami. Nie będą one inwazyjne. Jeśli lekarz uzna, że kobieta potrzebuje poszerzonej diagnostyki, to cały zakres badań prenatalnych będzie w ich dyspozycji - mówiła Izabela Leszczyna.
Terminacja ciąży - poprzednie wytyczne nie do przyjęcia
Kolejny punt prezentowanego pakietu to bezpieczeństwo i respektowanie praw kobiet w sytuacji zagrożenia życia matki przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa lekarzy.
Obecnie terminacja ciąży obecnie jest zgodna z prawem w dwóch przypadkach. Gdy ciąża stanowi zagrożenie dla życia i zdrowia kobiety oraz gdy powstała w wyniku przestępstwa (gwałt lub kazirodztwo).
- Wokół przypadków dotyczących zagrożeniem życia i zdrowia powstało dużo kontrowersji oraz niepotrzebnych złych emocji. To, co jesteśmy winni, jako minister zdrowia, medycy oraz szpitale, to zapewnić bezpieczeństwo kobietom, które zgłaszają się do szpitala bo ich zdrowiu lub życiu zagraża ciąża - mówiła Izabela Leszczyna.
Na wytyczne dotyczące terminacji ciąży, która zagraża zdrowiu i życiu, czekamy od czerwca 2023 roku.
- Wytyczne przygotowane przez zespół ministra Niedzielskiego nie są satysfakcjonujące. W ocenie mojej i ocenie ekspertów nie zapewniają one bezpieczeństwa kobietom i nie poprawiają go, a po to miały być, by więcej nie zdarzały się tragedie, których doświadczały w międzyczasie pacjentki - podkreślała ministra.
Jak wskazała szefowa resortu zdrowia, lekarze znają zalecenia kliniczne i medyczne. Znane są wytyczne Towarzystwa Ginekologów i Położników, a wyczekiwane są nowe wytyczne Towarzystwa Zdrowia Seksualnego i Prokreacyjnego, które opublikuje wytyczne zgodne z tymi WHO.
- Nie uciekam od odpowiedzialności ministra zdrowia odpowiedzialnego za aspekt prawny i organizacyjny. NFZ musi przypomnieć wszystkim lekarzom, że powoływanie się na klauzulę sumienia nie może być stosowane w przypadku zagrożenia życia i zdrowia pacjentek. To jednak już w prawie było i nic nie dało. Zmienimy przepisy ogólnych warunków NFZ z oddziałami ginekologiczno-położniczymi - zapowiedziała Izabela Leszczyna.
– Przypomnę wszystkim lekarzom, że powoływanie się na art. 39 ustawy o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, tzn. artykuł, który mówi o tym, że lekarz może uchylić się od wykonania konkretnej medycznej procedury, może być stosowany, ale nie wtedy, gdy zagrożone jest zdrowie lub życie pacjentki. O tym mówi art. 30 tej samej ustawy – powiedziała, zaznaczając, że „jeśli mówimy o zagrożeniu zdrowia albo życia kobiety, to lekarz nie może powołać się na tzw. klauzulę sumienia”.
W przypadku zagrożenia życia lub zdrowia kobiety nie można powoływać się na klauzulę sumienia podkreśliła minister i dodała, że kierownik placówki, która ma kontrakt z NFZ, musi zapewnić terminację ciąży zgodnie z polskim prawem. Podmiot leczniczy nie ma sumienia.
- Nie będziemy robić list szpitali, które terminują ciąże, a które nie. W ramach kontraktu szpital musi wykonywać świadczenia z koszyka - podkreśliła.
Antykoncepcja awaryjna
Izabela Leszczyna wspomniała także o niechcianych ciążach i procedowanej już zmianie ustawy dającej pacjentkom dostęp do antykoncepcji awaryjnej bez recepty dla kobiet powyżej 15. roku życia, ponieważ zgodnie z opiniami ginekologów położników wtedy dziewczyna osiąga pełną dojrzałość płciową. Projekt ten trafił już do Sejmu po przyjęciu przez Radę Ministrów.
– Tabletka, którą chcemy wprowadzić do użytku bez recepty, to ellaOne, która zawiera octan uliprystalu. Ta substancja czynna nie jest substancją poronną, ale zapobiega zapłodnieniu" – zaznaczyła.
Bardzo ważne jest, by kobieta przyjęła tabletkę jak najszybciej, do 120 godzin po stosunku. Antykoncepcja awaryjna nie powoduje przerwania istniejącej ciąży. Tabletka "dzień po" będzie zapobiega zapłodnieniu – nie jest środkiem wczesnoporonnym.
Edukacja zdrowotna, w tym seksualna, w szkołach
Innym elementem zapobiegania niechcianych ciąż ma być edukacja. Samo zdrowie seksualne ma być jednak tylko elementem szerszego programu edukacji zdrowotnej w szkole.
- Profilaktyka zdrowotna w szkołach jest konieczna. Nie tylko po to by uczniowie poznawali swoich samych, psychikę, ciało organizm, ale też żeby umieli zarządzać swoim czasem, żeby umieli zdrowo się odżywiać, żeby mieli świadomość siebie samych. Ta świadomość jest potrzebna na wielu poziomach, także na poziomie zdrowia seksualnego i prokreacyjnego - mówiła Izabela Leszczyna.
- Wspólnie z minister edukacji Barbarą Nowacką chcemy mówić o wiedzy o zdrowiu. Wiedza seksualna jest małym wycinkiem wiedzy o zdrowiu, którą my dorośli musimy przekazać naszym dzieciom, uczniom w szkołach. Czujemy odpowiedzialność szkoły i ministerstwa zdrowia. Rozpoczęliśmy pracę nad tym i mam nadzieje, że będzie pozytywna i dobra dla wszystkich - dodała.
Szczepienia przeciw HPV
W ramach programu resortu zdrowia kontynuowane mają być także szczepienia przeciw HPV (wirus brodawczaka ludzkiego) oraz szersza ich promocja wśród dziewcząt i chłopców oraz ich opiekunów. Ministra oceniła, że szczepień jest mało i rozważa wspólnie z resortem nauki wprowadzenie możliwości szczepień w szkołach.
– Rak szyjki macicy zabiera co roku 2,5 tys. kobiet, dajmy naszym dzieciom przepustkę do zdrowia. Szczepienie dziewczynek przeciw HPV to mniejsze ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy u dorosłych kobiet. Natomiast szczepienie chłopców zmniejsza ryzyko rozwoju raka: prącia, odbytu, jamy ustnej i gardła.
Leszczyna przyznała, że „resort na razie nie może pochwalić się spektakularnymi sukcesami w zakresie szczepień przeciwko HPV dla 12.- i 13.- latków”. Minister Leszczyna zaznaczyła, że programem bezpłatnego szczepienia objęto dziewczynki i chłopców - i zaapelowała też do mediów o promocje szczepień
– Mówmy o tym, że nie chodzi tylko o dziewczynki – dodała, wskazując, że mała liczba szczepień spowodowana jest zbyt małym rozpowszechnieniem informacji o nich. Wydaje się, że promocja, uświadamianie, edukowanie społeczeństwa, rodziców, a także dzieci o tym, że możemy uniknąć raka szyjki macicy, jest niezwykle ważne – powiedziała.
źródło: www.gov.pl