Dojrzałość szkolna - sfera emocjonalna i społeczna

Bardzo ważnym i niestety często pomijanym zagadnieniem jest kwestia dojrzałości szkolnej w sferze emocjonalnej i społecznej. Dojrzałość fizyczna i psychiczna stanowią istotne filary, jednak obok nich równie ważne są emocje dziecka i sposób jego funkcjonowania w relacjach społecznych. Bo przecież nawet najmądrzejsze dziecko może być pełne lęków, albo mieć trudności z przystosowaniem się do zasad panujących w grupie. Stąd też, jeśli chcemy ułatwić start szkolny dziecka, musimy mieć na uwadze również jego dojrzałość w aspekcie emocjonalnym i społecznym.

Dojrzałość dziecka w aspekcie emocjonalnym i społecznym

• u dziecka rozpoczynającego naukę w szkole intensywnie rozwija się umiejętność panowania nad emocjami, coraz lepiej rozpoznaje i nazywa ono swoje uczucia, potrafi też podejmować określone (jeszcze „dziecięce”, ale jakże ważne) czynności, które pomagają regulować emocje;

• rozwija się również poczucie obowiązku i odpowiedzialności. To ono będzie w przyszłości owocowało dobrym przygotowaniem do nauki i systematycznością;

• dziecko dojrzałe do szkoły ma coraz większą motywację do działania – zdobywania nowych umiejętności i wiedzy, podejmuje próby pokonywania przeciwności i nie zniechęca się tak łatwo jak dotychczas;

• w tym okresie intensywnie kształtują się uczucia społeczne, np. współczucie;

• rozwija się również poczucie przynależności, przyszły uczeń będzie dzięki temu czuł, że jest częścią klasy i razem z innymi jej uczniami stanowi zespół, grupę;

• stopniowo rozwija się i doskonali umiejętność przyswajania zasad społecznych, dziecko coraz więcej z nich rozumie i co najważniejsze stosuje się do nich;

• u dziecka, które jest dojrzałe do rozpoczęcia nauki w szkole, możemy obserwować zwiększenie ilości zachowań, które są nakierowane na innych ludzi. Dotychczasowy egocentryzm w działaniu ustępuje powoli miejsca zachowaniom prospołecznym;

• dzieci coraz częściej potrafią odnieść swoje zachowanie i osiągnięcia do zachowań i osiągnięć swoich rówieśników, to porównywanie się jest nie bez znaczenia dla kształtowania się samooceny.

Bardzo ważną w kwestią w procesie przygotowywania dziecka do podjęcia nauki w szkole, jest zapewnienie mu wszechstronnego rozwoju – w sferze fizycznej, poznawczej, emocjonalnej i społecznej.

Warto dołożyć wszelkich starań, aby sfery te wspierać „po równo”. Nie ćwiczmy więc szlaczków ani układania puzzli kosztem rozmowy o uczuciach. W miarę możliwości starajmy się dostarczać dziecku okazji do poszerzania zakresu jego kompetencji społecznych, np. podczas spotkań rodzinnych czy też wakacyjnych wyjazdów. Modelujmy na własnym przykładzie jak okazywać uczucia, jak o nich rozmawiać czy wreszcie jak funkcjonować w relacjach z ludźmi. To bardzo ważne umiejętności, których opanowanie z pewnością ułatwi start szkolny dziecka.