Jak gra w szachy wpływa na rozwój? Czy każde dziecko powinno w nie grać?

Szachy to planszowa gra strategiczna, która jest popularna od wieków. Najwcześniejsze ślady potwierdzające jej istnienie pochodzą z Indii, z połowy VI wieku. Uważa się jednak, że gra powstała dużo wcześniej. Szachy nie bez powodu okrzyknięto "grą królewską". O tym, jak gra w szachy wpływa na rozwój i czy każde dziecko powinno w nie grać, rozmawiamy z szachowym mistrzem, Michałem.

Szachy to jedna z najstarszych gier planszowych. Rozgrywa ją dwóch graczy na 64-polowej szachownicy, za pomocą zestawu bierek (pionów i figur). Celem gry jest danie mata, tzn. zagrożenie króla przeciwnika usunięciem z dalszej rozgrywki ("zbiciem"), którego nie sposób uniknąć.

Właściwie dlaczego mam wybrać szachy dla dziecka?

Jak pokazują badania (m.in. prof. Roberta Borucha z Uniwerstetu Pennysylvanii) dzieci, które grają w szachy rozwijają kompetencje matematyczne o 12% lepiej od dzieci, które biorą udział w innych zajęciach.

Dodatkowo podczas gry w szachy u graczy znacząco rozwija się pamięć, myślenie przyczynowo-skutkowe oraz umiejętność planowania i podejmowania decyzji. Zasady gry i samodzielne wykonywanie ruchów uczą dziecko odpowiedzialności, koncentracji i cierpliwości. Jest to również ciekawa odmiana na spędzanie czasu z dzieckiem.

Jaki wiek  jest odpowiedni do nauki gry w szachy?

Warto wystartować w wieku przedszkolnym, ale sztywnej granicy nie ma. Najczęściej dzieci stawiają pierwsze kroki przy szachownicy w wieku 4-5 lat.

Jak nie zniechęcić dziecka do gry?

Po pierwsze - nie wygrywać za wszelką cenę partii z dzieckiem (tak, naprawdę, dasz sobie radę bez tej wygranej). Po drugie, nie wywierać presji na naukę szachów (najlepiej uczyć krok po kroku i pytać dziecko czy ma na to ochotę).

Kolejna ważna rzecz, to nie porównywać do innych dzieci ("Franek i Basia robią te zadania szybciej" - to jest zdanie zakazane). Dzięki temu dziecko będzie traktowało szachy jako dobrą zabawę i możliwość spędzenia czasu z rodzicem, co jest dla nich bardzo ważne.

Czy szachy są dla wszystkich? Jeśli nie, to kiedy odpuścić?

Dla wszystkich, ale nie dla każdego. Dla wszystkich, którzy chcą, ale nie mogą być przymusem dla każdego. Jeżeli nasze dziecko nie chce się uczyć zasad gry, za każdym razem gdy siada do szachownicy płacze, to nie zmuszajmy go na siłę. Zróbmy kilka dni przerwy i spróbujmy jeszcze raz. Ewentualnie można spróbować od warcabów.

Czy są jakieś hmmm… zabawy, aktywności, które mogą dzieci wprowadzić do gry w szachy?

Tak, polecam szczególnie mini-gry, czyli grę pionów czy grę pionów z wieżami itd. - opowiadam o tej metodzie w moim programie telewizyjnym #ABCSzachow: www.ABCSzachow.TV. Bardzo polecam stopniowo wprowadzać grę. Gra w szachy ma być przyjemnością dla dzieci. Nie przykrym obowiązkiem, pamiętajmy o tym (!)

Jakie kompetencje uzyskuje taki młody człowiek dzięki grze w szachy?

Rozwija kompetencje matematyczne, to wiemy z badań. Jednocześnie, co niemniej ważne, przy szachownicy uzyskuje istotne lekcje życiowe, takie jak: lekcja odpowiedzialności, przegrywania i pokory. To wszystko przydaje się później w dorosłym życiu. Śmiem twierdzić, że ważniejsze od wyników sportowych są właśnie te, które nasze dzieci osiągną w życiu dorosłym, za kilkanaście lat...

Jak się zaczęła Twoja historia z szachami?

Gry w szachy nauczył mnie przyjaciel Ksawery. Powiedział mi wtedy, że szachy są dla inteligentnych ludzi. Miałem wtedy 10 lat. Od razu polubiłem królewską grę.

Jaki jesteś na co dzień? Szachy kojarzą mi się z bardzo sztywnymi regułami i logiką, czy jesteś bardzo poukładany, czy masz przestrzeń na bałagan, również umysłowy?

(Śmiech) Nie mnie to oceniać, ale z relacji bliskich mi osób wynika, że jestem poukładany życiowo. Jednocześnie, daleko mi do pedantyzmu. Szczególnie w moim pokoju:).

Czego gra w szachy cię nauczyła i jak korzystasz z tych umiejętności w codziennym życiu?

Szachy nauczyły mnie strategicznego myślenia. Patrzenia na kilka ruchów do przodu i zastanawiania się nad konsekwencjami moich ruchów na szachownicy. Życiowej szachownicy.