Dolegliwości psychosomatyczne u dzieci

Co dziesiąte dziecko skarży się na bóle brzucha, głowy, stawów, nudności czy zmęczenie, a lekarze, nawet po wnikliwym wywiadzie, badaniach i analizie wyników małego pacjenta, nie są w stanie postawić diagnozy. Rodzice zachodzą w głowę i drążą temat. W końcu pada podejrzenie, że przyczyna owych dolegliwości najprawdopodobniej nie tkwi w niedyspozycji fizycznej. To dolegliwości psychosomatyczne – a ich źródło leży w sferze emocjonalnej bądź psychicznej.

Jakie są przyczyny bólu psychosomatycznego?

• Stres i napięcie, ponieważ dotyczy on i ciała, i umysłu (dla dziecka stresujące mogą być tak wymagania szkolne, jak i kłótnia z koleżanką). Dręczenie przez rówieśników.
• Pojawienie się silnych emocji (gniew, ale i podekscytowanie).
• Tłumione frustracje, złość – dziecko nie zawsze umie powiedzieć, o co mu chodzi, a i często samo nie umie się rozszyfrować.
• Oczekiwanie na ważne wydarzenie – egzamin, występ publiczny, ale i wizytę u dentysty.
• Napięta sytuacja rodzinna, inne sytuacje konfliktowe czy kryzysowe (rozwód, choroba, śmierć w rodzinie).
• Nadwrażliwość dziecka – nie tylko na bodźce fizyczne. Przeczytaj więcej o dziecku hypersensitive.
• Niska samoocena, brak wiary we własne siły i możliwości.
• Perfekcjonizm, duże ambicje.
• Takie cechy jak: nerwowość, pesymizm, niska odporność na stres.
• Stany depresyjne, lęki.

Jakie są skutki niewyjaśnionych objawów fizycznych?

Dla większości dzieci i młodzieży, na szczęście, objawy są krótkotrwałe i pojawiają się sporadycznie. Niestety dla niektórych dzieci życie codzienne może stać się wyjątkowo stresujące. Mniej więcej 2% dzieci ma objawy bólowe, które mogą wpływać na jakość snu, ograniczyć aktywność fizyczną i uniemożliwić normalne funkcjonowanie. Dzieci cierpiące z powodu bólu przewlekłego, często trwają w sytuacji emocjonalnego napięcia czy zagrożenia, co może mieć duży wpływ na ich rodziców i rodzeństwa.

Objawy mogą doprowadzić do tego, że dziecko:

• opuszcza się w nauce – ma zaległości, nie jest w stanie przyswajać wiedzy, skupić się i rozwijać,
• jest przygnębione, izoluje się – nic nie interesuje i nie cieszy tak, jak dawniej,
• jest niespokojne, spięte, przygnębione,
• staje się bierne, niesamodzielne i – w konsekwencji -  nadmiernie zależne od innych.

Jak możesz pomóc dziecku?

• Zwiększ poziom jego aktywności fizycznej i społecznej – chodźcie na basen, na treningi piłki nożnej czy zajęcia taneczne. Rozwijaj kreatywność dziecka bądź jego inne pasje.
• Rozmawiaj – nie tylko po to, by zidentyfikować czynniki będące przyczyną problemu (np. kłopoty w grupie rówieśniczej czy stres szkolny), ale i by zbudować trwałą relację, opartą na zaufaniu, zrozumieniu i bliskości. To ważne.
• Motywuj dziecko, zachęcaj do działań – doceniaj nawet najmniejsze osiągnięcia. Niech uwierzy w siebie i swoje możliwości. Chwal je i nagradzaj.
• Ucz radzenia sobie ze stresem i trudnościami.
• Wspieraj je na drodze ku niezależności i samodzielności – pomóż mu to osiągnąć metodą małych kroków, stopniując trudności. Rozmawiajcie o codziennych sprawach, ale i o tych dużych, życiowych kwestiach. Wybiegajcie w przyszłość – jeśli dziecko się czegoś boi, możecie „przetrenować” różne warianty scenariuszy, ale i wracajcie do przeszłości – omawiajcie doświadczenia.

Kto jeszcze może pomóc?

Lekarz rodzinny, który oceni dziecko i zdecyduje, jakie badania specjalistyczne należy wykonać, i z jakim specjalistą należy się skontaktować.

Szkoła - wspólny front, który rodzic tworzy z pedagogiem szkolnym i wychowawcą może okazać się optymalną formą pomocy.

Psycholog lub psychiatra, który pomoże w identyfikacji czynników psychologicznych, które mogą dawać objawy, a także może pomóc odróżnić niewyjaśnione objawy fizyczne od innych psychicznych problemów zdrowotnych, takich jak depresja.