Jak rozwinąć inteligencję dziecka?

Nad tym, jak rozwinąć inteligencję dziecka w wieku przedszkolnym i szkolnym, głowi się niejeden rodzic. Nic dziwnego. To doskonała inwestycja nie tylko w rozwój, ale i przyszłość dziecka. Co jest ważne? Co robić i jak wspierać inteligencję młodych ludzi?

Co warto wiedzieć o inteligencji?

Każde dziecko przychodzi na świat z potencjałem, na który składają się geny odziedziczone po przodkach w nieprzewidywalnej dla nas kombinacji. Jednak to nie przesądza sprawy. Rozwój dziecka i jego inteligencja zależą owszem, od wrodzonych predyspozycji i zdolności zakodowanych w genach, ale nie bez znaczenia jest również środowisko, w którym dziecko się wychowuje i dorasta. Rola mamy i taty w tym kontekście wydaje się nie do przecenienia.

- Dzieci rodzą się ze znacznie większym potencjałem inteligencji niż mają dorośli. W ich mózgach są miliardy połączeń nerwowych (w wieku dwóch lat dziecko ma ich już sto bilionów, czyli dwa raz więcej niż dorosły). źródło

Co zatem robić, by tego nie zmarnować? O czym pamiętać, chcąc rozwijać inteligencję dziecka i wykorzystać jego potencjał? Sposobów jest wiele.

Jak rozwijać inteligencję dziecka?

Pierwszym, co przychodzi na myśl wielu rodzicom, jest zapisanie malucha na zajęcia i kursy, które sprzyjają rozwojowi sprawności intelektualnej, a także zainteresowań i zdolności. Nauka języka obcego, zajęcia baletowe, szachowe, taekwondo czy lekcje kodowania, wykłady i warsztaty na uniwersytecie dziecięcym - co wybrać?

Zdecydowanie warto kierować się zainteresowaniami i predyspozycjami dziecka. Tylko wtedy młody człowiek nie tylko będzie uczęszczał na nie z przyjemnością, ale i najwięcej na tym skorzysta. Pamiętajmy, że zmuszanie dziecka do aktywności, które nie sprawiają mu radości a także realizowanie własnych ambicji i zaszczepianie na siłę własnych pasji nie jest dobrym pomysłem i metodą.

Bardzo ważne również jest wspólne spędzanie czasu i rozmowy - o wszystkim. To fantastyczny sposób na budowanie bliskości i więzi, ale i obudzenie w dziecku otwartości, ciekawości i pasji odkrywania świata. Dzieci są niesamowitymi obserwatorami, lubią poszukiwać i eksplorować otoczenie. Chłoną wszystko jak gąbka. Warto to wykorzystać.

Co robić? Zadawać pytania, słuchać z uwagą, zachęcać do rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji i wyzwań. Warto przy tym zaspokajać ciekawość i odpowiadać na różne, często niewygodne czy dziwne z perspektywy dorosłego, pytania. Najważniejsze to sprawić, by dziecko chciało patrzeć, słyszeć, kierować uwagę w stronę świata zewnętrznego. Umiejętność zatrzymania uwagi i aktywne czerpanie informacji z doświadczeń to podwaliny rozwoju inteligencji.

Najważniejsza jest zabawa

Kolejna efektywna, ale i przyjemna metoda rozwijania inteligencji dziecka to wspólne zabawy. Nie do przecenienia są gry: planszowe, strategiczne, logiczne i inne. To nie tylko sposób na spędzenie wolnego czasu razem, ale i zajęcie, które rozwija, uczy dziecko analitycznego myślenia, samodzielności, zdolności od podejmowania decyzji. Pamiętajmy, że najbardziej owocna jest nauka poprzez zabawę, a rozwój intelektualny polega na doskonaleniu takich procesów jak: pamięć, myślenie, spostrzeganie i uwaga. Wspólna zabawa perfekcyjnie wpisuje się w tę koncepcję.

Im więcej informacji dostarczają mózgowi zmysły, tym więcej ścieżek – połączeń między neuronami – zostaje utworzonych. Dźwięki, obrazy, zapachy, smaki, dotyk, ułożenie ciała w przestrzeni – wszystkie te sygnały mózg musi odebrać, przetworzyć, przekazać do odpowiedniego miejsca, a następnie podjąć decyzję i związane z tym działania, czyli taką czy inną reakcję organizmu. Te połączenia, które są używane często, zostają wzmocnione. Te, które z czasem przestają być używane, słabną. Im bogatsze środowisko dziecka, tym więcej tworzy się ścieżek – nawet jeżeli część z nich zaniknie, nadal pozostanie dość wiele, aby radzić sobie w sytuacjach wymagających uczenia się.

Dbając o rozwój inteligencji dziecka, warto również kupować mu zabawki edukacyjne: kreatywne czy interaktywne. Twórcza, zajmująca zabawa puzzlami, klockami (także konstrukcyjnymi), robotami czy układankami:

• synchronizuje półkule mózgowe,
• ćwiczy pamięć i myślenie kreatywne czy analityczne,
• uczy koncentracji,
• pomaga rozwinąć wyobraźnię przestrzenną,
• pomagają zdobyć nową wiedzę w przyjemny sposób.

Warto jednak, by dziecko bawiło się także prostymi zabawkami, które uruchamiają wyobraźnię (pudełka, butelki, garnki), a i oddawało się zabawom scenariuszowym (zabawa w dom, przedszkole, warsztat samochodowy pocztę).

Bardzo ważne są również treningi pamięci. To kolejny fundament w rozwijaniu inteligencji. Co pomoże? Nauka wierszyków i piosenek, ale i gra w memory, zapamiętywanie nazw czy twarzy.

Warto również zachęcać dziecko do swobodnej aktywności na świeżym powietrzu. Zabawa w piasku, wspinanie się po drabinkach, bieganie, skakanie, dreptanie po trawie, jeżdżenie na rowerze jest nie do przecenienia. To świetna zabawa i ruch na zdrowie, ale i kontakt z fakturami, kolorami, zjawiskami czy prawami fizyki.

Pielęgnowanie wrażliwości

Kolejnym dobrym i jakże przyjemnym sposobem rozwijania inteligencji dziecka jest otaczanie się muzyką. Melodia stymuluje prawą półkulę mózgu, co ma korzystny wpływ na kreatywność, rozwój pamięci i talentów. Warto przy tym uważnie dobierać repertuar, by kształtować gust muzyczny dziecka. Wbrew pozorom nie jest obojętne, czego dziecko słucha.

Pomysłem wartym uwagi jest zachęcanie dziecka do zajęć artystycznych, które pozwalają wyrażać siebie. Malowanie farbami, pędzlami i rękami, lepienie ludzików z plasteliny, ale i własnoręczne robienie mas plastycznych nie tylko bawi, ale i uczy.

Ogromne znaczenie dla rozwoju inteligencji dziecka mają książki. Starszemu dziecku warto podsuwać ciekawe książki do przeczytania, młodszemu zaś czytać i opowiadać bajki. Wspólna lektura czy przeglądanie książeczek, a także rozmowy na temat fabuły czy bohaterów, omawianie zachowania postaci, wymyślanie alternatywnych rozwiązań to inwestycja w rozwój inteligencji, ale również empatii i wyobraźni. Jakie są inne zalety czytania książek?

Bajki pokazują reguły rządzące światem, przez co staje się on dla dziecka bardziej zrozumiały. Czytanie książek rozwija inteligencję i wiedzę o świecie, poprawia koncentrację uwagi i rozwija pamięć. Czytanie ułatwia naukę w szkole, zwiększa prawdopodobieństwo odnoszenia szkolnych sukcesów. Dzięki temu, że wzbogaca się słownictwo i ogólna wiedza o świecie, dzieci mają ułatwiony start w szkole. Czytanie kształtuje też myślenie logiczne i analityczne, pozwala krytycznie spojrzeć na sytuację oraz umożliwia dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych. Czytanie przyczynia się do ogólnego rozwoju intelektualnego dzieci. - mówi Katarzyna Wasiak, psychologi pedagog.

Zdrowy tryb życia to podstawa

Warto również pamiętać, że inteligencja dziecka zależy w dużym stopniu od sposobu odżywiania. Dowodzą tego badania. Bardzo ważne są nienasycone kwasy tłuszczowe, zwłaszcza kwas DHA, które są cennym budulcem mózgu. Ponadto DHA poprawia funkcje poznawcze, proces pamięci i rozwój mowy, jest niezbędny do prawidłowego rozwoju centralnego układu nerwowego.

Warto również pamiętać, że dieta, która zawiera dużo cukru i tłuszczu rujnuje pracę mózgu i prowadzi do obniżenia IQ.

Szalenie istotne jest także nawodnienie. Niedobór wody w organizmie obniża koncentrację, wydłuża czas reakcji na bodziec, zaburza procesy pamięci krótkotrwałej, odpowiada za uczucie zmęczenia i znużenia, bóle głowy czy osłabienie apetytu. Z kolei odpowiednia ilość wody zapewnia odpowiednie funkcjonowanie układu nerwowego, co z kolei umożliwia przewodzenie impulsów i ma bezpośredni związek ze skupianiem uwagi.

Bardzo ważny jest również higieniczny tryb życia. Przewidywalny harmonogram dnia, unikanie stresu, regularna aktywność fizyczna, poczucie bezpieczeństwa, racjonalna i dobrze zbilansowana dieta, a także optymalna dawka regenerującego snu. Sen jest niezbędny do rozwoju umysłowego. W jego trakcie mózg niemowlęcia intensywnie pracuje: przetwarza i porządkuje doświadczenia oraz zdobyte informacje, poprawia zdolność uczenia się, pamięć i koncentrację u dziecka, tworzy nowe połączenia nerwowe.