Narodowy Fundusz Zdrowia przypomina ciężarnym, że od czerwca 2024 r. diagnostyka prenatalna może być prowadzona w ramach finansowanego przez NFZ Programu Badań Prenatalnych. Oznacza to, że wykonywane w prywatnych gabinetach kosztowne badania prenatalne są dostępne za darmo dla wszystkich kobiet w ciąży, niezależnie od wieku.
Program Badań Prenatalnych
Badania prenatalne są procedurami diagnostycznymi przeprowadzanymi u kobiet ciężarnych pomiędzy 11. a 14. tygodniem ciąży. Kieruje na nie lekarz ginekolog-położnik prowadzący ciążę.
Dzięki nim możliwe jest ocena ryzyka wystąpienia chorób i wad płodu oraz ich wczesna diagnostyka (m.in. zespół Downa, zespół Turnera, zespół Edwardsa, zespół Klinefeltera, fenyloketonuria, hemofilia, mukowiscydoza, wrodzona łamliwość kości, rdzeniowy zanik mięśni, dystrofia mięśniowa). To daje wiedzę i szansę na oswojenie sytuacji, ale i możliwość podjęcia leczenia jeszcze w życiu płodowym (jeśli to możliwe) lub przygotowanie się do terapii po porodzie i narodzinach dziecka.
Diagnostyka prenatalna w ramach NFZ
Aby skorzystać z bezpłatnych badań prenatalnych, należy zgłosić się do poradni ginekologiczno-położniczej realizującej program. Na wizytę należy zabrać skierowanie od lekarza prowadzącego ciążę lub z wcześniejszego etapu programu, wyniki badań oraz dokument tożsamości.
Program Badań Prenatalnych obejmuje diagnostykę nieinwazyjną oraz inwazyjną w przypadku konieczności pogłębionej diagnostyki.
Nieinwazyjne badania prenatalne
Nieinwazyjne badania prenatalne, takie jak ultrasonografia (USG) oraz testy biochemiczne (z krwi), to procedury, które są bezpieczne dla matki i dziecka, ponieważ nie ingerują w środowisko płodu i nie powodują powikłań. To USG płodu między 11. a 14. tygodniem ciąży oraz między 18. a 22. tygodniem ciąży (+6 dni), badania biochemiczne w zależności od wieku ciąży: PAPP-A,free-β-hCG, AFP, estriol.
Do badań nieinwazyjnych wymagane jest skierowanie zawierające informację o zaawansowaniu ciąży (wiek w tygodniach). W przypadku wskazań medycznych możliwe jest wykonanie pogłębionej diagnostyki genetycznej.
Inwazyjne badania prenatalne
Badania inwazyjne wykonuje się w przypadku konieczności pogłębionej diagnostyki. Polegają one na pobraniu płynu owodniowego lub fragmentów tkanek płodu do analizy i służą weryfikacji nieprawidłowego wyniku badania nieinwazyjnego. To takie procedury jak badania cytogenetyczne, pobranie materiału do badań genetycznych metodą amniopunkcji, biopsji trofoblastu lub kordocentezy pod kontrolą USG (po wyrażeniu zgody) oraz poradę genetyczną.
Pogłębiona diagnostyka wykonywana jest w przypadku wystąpienia co najmniej jednego z poniższych kryteriów:
- aberracja chromosomowa płodu lub dziecka w poprzedniej ciąży,
- strukturalne aberracje chromosomowe u ciężarnej lub ojca dziecka,
- znacznie większe ryzyko choroby uwarunkowanej monogenowo lub wieloczynnikowo,
- nieprawidłowy wynik badania USG lub biochemicznego wskazujący na ryzyko aberracji chromosomowej lub wady wrodzonej.
W przypadku konieczności dalszej diagnostyki pacjentka jest kierowana do ośrodka specjalistycznego realizującego odpowiedni rodzaj świadczeń.