Dziewczyny mają moc. Jak wspierać ich rozwój

11 października obchodzimy Międzynarodowy Dzień Dziewcząt. Nie chodzi jednak o świętowanie, a o zwrócenie uwagi, z jakimi wyzwaniami zmagają się dziewczynki i młode kobiety na całym świecie.

Święto ustanowione dekadę temu przez ONZ ma na celu uświadomienie nam, że dziewczynki od urodzenia często nie są traktowane na równi z chłopcami, nie mają tych samych szans, a oczekiwania społeczne wobec nich sprawiają, że mają ograniczone możliwości realizacji pełni swojego potencjału.

Jak wspierać rozwój dziewczynek? Jak je wzmacniać?

- Pozytywna samoocena dziewcząt rośnie i osiąga szczyt około 9 roku życia. Po 10 roku życia zaczyna jednak gwałtownie spadać. Nic dziwnego. To czas, w którym społeczeństwo zaczyna upominać się o stereotypowo rozumiane cechy „kobiece”, dając jednocześnie do zrozumienia, że to, co męskie bardziej się liczy, jest lepsze, bardziej wartościowe, mocniejsze i ważniejsze.

- Dziewczęta w domu, w szkole i innych obszarach życia zbyt często przechodzą trening pasywności, milczenia, uległości, odpowiedzialności i dostosowywania się do innych, utwierdzania w przekonaniu o braku zdolności, niepewności w sytuacji publicznego zabierania głosu i bronienia swoich przekonań, skupiania się na atrakcyjności fizycznej, samokrytyki, seksualizacji własnego ciała, czyli postrzegania i traktowania go jak przedmiotu, który musi spełniać czyjeś oczekiwania i który ma wpisywać się w określony wzorzec atrakcyjności seksualnej – podkreśla dr hab. Iwona Chmura-Rutkowska, pedagożka, socjolożka [źródło].

To oczywiste jest, że chcemy, by dziewczynki miały takie same możliwości rozwoju i wyboru swojej ścieżki życia jak chłopcy, by czuły się równie ważną częścią społeczeństwa, by były bezpieczne, zdrowe, pewne siebie, stawiały sobie ambitne cele, wierzyły w swoje możliwości i doświadczały szacunku dla ich wyborów, pasji i sposobów życia. By miały możliwość kroczenia własną ścieżką. Jak możemy pomóc im budować i wzmacniać poczucie własnej wartości?

Co robić, by wspierać rozwój dziewczynek i je wzmacniać?

Rozmawiaj z córką. Poświęć czas, by zrozumieć jej problemy i potrzeby. Nie oceniaj, nie porównuj, nie narzucaj swojej wizji kobiecości i tego, jaka „powinna być”. Naucz córkę, aby doceniała cechy, które odróżniają ją od innych lub czynią ją inną.

Skoncentruj uwagę na intelekcie i umiejętnościach dziewczynki. Proponuj aktywności i zajęcia, w których będzie uczyć się nowych rzeczy, będzie miała szansę wykazać się odwagą, samowystarczalnością, będzie odpowiedzialna za całość i będzie doceniona za wysiłek.

Pomóż odkryć rzeczy, które córka lubi robić i chce próbować oraz nie lubi robić.

- Kiedy to możliwe, pozwól na dokonywanie wyborów. Pamiętaj, że wiedza o tym, na czym córce najbardziej zależy, będzie pochodzić z próbowania pewnych rzeczy i odkrywania, że ich nie lubi, a także z odkrywania rzeczy, które uwielbia robić.

Zachęć córkę do realizowania pasji. Pełne zaangażowanie w czynności, które kocha, da jej możliwość sprostania wyzwaniom, które podniosą jej samoocenę i odporność oraz potwierdzą wewnętrzne wartości, a nie wygląd.

Pomóż córce rozwijać cechy uważane głównie za cechy męskie, takie jak asertywność i biegłość w matematyce czy naukach ścisłych, które pomogą jej w życiu. Zachęcaj, by realistycznie podchodziła do swoich mocnych i słabych stron. Spróbuj skoncentrować się na jej inteligencji i umiejętności rozwiązywania problemów oraz mocnych stronach. Nie rozpamiętuj jej niedoskonałości.

Doceniaj sukcesy i towarzysz w niepowodzeniach. Ucz córkę, że trudności i porażki są częścią uczenia się i drogi do sukcesu, że warto być wytrwałą w realizowaniu swojego planu.

Mów i dawaj sygnały, że wierzysz w córkę i w to, że sobie poradzi. Droga do osiągnięcia celu nie zawsze jest łatwa i prosta. Trafiamy na różne wyzwania. Twoje wsparcie, ale nie wyręczanie, może okazać się bardzo pomocne w utrzymaniu motywacji do dalszego działania.

Dawaj dziewczynce wybór i przestrzeń do wyrażenia swojego zdania. Niech czuje się wysłuchana i traktowana poważnie. Zachęcaj do dzielenia się swoimi poglądami, wiedzą i  perspektywą.

Pozwól córce się z tobą nie zgadzać i wpadać w złość. Silna dziewczyna musi być w stanie przeciwstawić się tobie i wyrazić swoje zdanie, aby mogła nauczyć się robić to samo z kolegami z klasy, nauczycielami, chłopakiem lub przyszłymi szefami.

Zachęcaj do wymyślania własnych rozwiązań i myślenia nieszablonowego.

Nie krytykuj za wygląd. Nie mów też o sobie i swoim ciele w obraźliwy sposób. Pozwól swojej córce dostrzec, kim jesteś. Pokaż też, że jesteś dumna z bycia kobietą.

Ucz córkę, jak może dbać o swoje zdrowie i sprawność. Nie traktuj jednak ciała jak projekt. Niech twoja córka wie, że kochasz ją za to, kim jest, a nie za to, ile waży lub jak wygląda.

Zachęcaj do krytycznego przyglądania się wzorcom, które kultura oraz media społecznościowe oferuje dziewczętom i kobietom.

- Rozmawiajcie o konsekwencjach podążania za modą, a także o niezdrowych, ryzykownych i destrukcyjnych zachowaniach związanych z dostosowywaniem się do schematów. Podkreśl nieważność popularności i wartość niezależności, także rówieśników.

Pomóż zrozumieć, czym są granice, zarówno cielesne, jak psychologiczne. Naucz córkę, jak tworzyć swoje bezpieczne granice, jak rozpoznawać i jak asertywnie reagować w przypadku ich naruszania oraz szukać pomocy, gdy doświadcza krzywdzenia. Przekonuj, że bezpieczeństwo oraz życie bez przemocy to jej prawo.

- Trzeba być uważnym na wszelkie przejawy molestowania seksualnego – nie lekceważ żadnych sygnałów. Wierz w to, co mówi dziewczyna, bądź po jej stronie, działaj zdecydowanie.

Naucz swoją córkę, że można być mądrym, nie będąc najmądrzejszym.

Pokazuj pozytywne wzorce. Proponuj książki, filmy, spotkania z kobietami, które realizują się w różnych obszarach życia, także tych, które uznaje się stereotypowo za „męskie”.

Zachęć do poznawania historii kobiet. Daj szczególne wsparcie dziewczynce, gdy jej zainteresowania, aktywność, zachowania nie mieszczą się w tradycyjnym, oczekiwanym społecznie schemacie płci. Zachęcaj do współpracy z innymi kobietami.

I najważniejsze: pozwól być sobą.