Chcesz, żeby nastolatek odrabiał lekcje? Zmień ton głosu i…

Najnowsze badania z Cardiff University pokazują, że ton głosu, jakim zwracamy się do nastolatka wpływa na jego podejście do nauki. Chcesz, żeby odrabiał lekcje? Zacznij używać wspierającej formy. I znaczenie ma nie to, co mówisz, ale w jaki sposób to robisz.

Wszyscy wiemy, że ton głosu jest ważny. Nawet słowu „dziękuję” nadajemy mnóstwo znaczeń w zależności od sposobu, w jaki je wypowiemy. Może wyrażać wdzięczność, ale również sarkazm i pogardę. 

Ostatnie badanie z psychologii rozwojowej pokazało, jak duże znaczenie ma ton głosu, którym matki zwracają się do swoich nastoletnich dzieci.

W badaniu wzięło udział 1000 nastolatków w wieku 14–15 lat. Każdy uczestnik był losowo przydzielany do jednej z trzech grup. W pierwszej grupie mamy miały komunikować się używając wspierającego tonu, w drugiej nakazującego, a w trzeciej neutralnego.

Każda z matek powiedziała 30 zdań, które dotyczyły szkoły i zawierała wypowiedzi typu:

• Czas iść do szkoły.
• Przeczytasz tę książkę dziś wieczorem.
• Poradzisz sobie dobrze z tym zadaniem.

Po wysłuchaniu wypowiedzi, każdy z nastolatków dostał do wypełnienia ankietę z pytaniami, jak się czuł, kiedy jego mama rozmawiała z nim w konkretny sposób.  

Wyniki nie są zaskoczeniem. Ton głosu używany przez matki potrafi znacząco wpływać na emocjonalne, społeczne i behawioralne reakcje młodzieży.

Większość nastolatków, do których zawracano się nie znoszącym sprzeciwu głosem  reagowało bardzo emocjonalnie. Ton nakazujący  prowadził do nieporozumień i kłótni.

Neutralny ton głosu wywołał zasadniczo neutralną reakcję. Ani nie motywował nastolatków, ani nie prowokował ich do awantur czy wycofania.

Wspierający sposób mówienia sprawiał, że dzieci miały poczucie samostanowienia, a jednocześnie czuły zachętę do działania. Towarzyszyło im też poczucie, że mają wybór i możliwość wyrażania samych siebie.  W rezultacie najczęściej nie tylko robiły to, o co zostały poproszone, ale były gotowe włożyć wysiłek w swoje działania., np. odrabianie lekcji.

Dr Netta Weinstein z Cardiff University, główna autorka badania, powiedziała:

Jeśli rodzice chcą, aby rozmowy z nastolatkami przyniosły jak największe korzyści, należy pamiętać o używaniu tonu wspierającego.

Rodzicom łatwo jest o tym zapomnieć, szczególnie jeśli odczuwają stres, zmęczenie lub presję. Nastolatki prawdopodobnie czują się bardziej docenione i szczęśliwsze, w związku z czym starają się bardziej w szkole, kiedy rodzice i nauczyciele mówią w sposób wspierający, a nie nakazujący. 

Wiek nastoletni jest trudnym okresem dla większości rodziców, ale jeszcze trudniejszym dla naszych dzieci. Często zapominamy, jak bardzo w ich wieku chcieliśmy czuć się szanowani i niezależni. A towarzyszyło nam poczucie totalnego niezrozumienia i opuszczenia.

I chociaż jesteśmy sfrustrowani kolejną awanturą czy trzaśnięciem drzwiami i włącza nam się potrzeba „wymuszenia posłuszeństwa” warto na chwilę się zatrzymać i wrócić do tamtego czasu.

Czy pamiętasz, jak nastolatki postrzegają siebie?

• Czy nastoletniej nadwrażliwości nie mylisz z arogancją?  
• Czy pamiętasz, że w okresie dojrzewania hormony zalewają organizm nastolatka i błahe, z perspektywy dorosłych, wydarzenia mogą urosnąć do prawdziwej tragedii    
• Czy przypominasz sobie w jakim napięciu żyją nastolatki, jeśli chodzi o relacje rówieśnicze? Ich poczucie przynależności bądź wykluczenia z grupy również wpływa na ich reakcje.
• Czy zauważasz, że najczęściej krzyczysz, kiedy czujesz się nie słuchana/y? Nastolatki robią podobnie.
• Czy przypominasz sobie, jak jakiś czas temu, też walczyłaś/eś o własną autonomię? Tak, twoi rodzice też z tego powodu zapewne nie czuli się komfortowo i czasem mieli ochotę cię udusić.

Dlatego zamiast wymuszać posłuszeństwo, wprowadzać kary, mówić tonem nieznoszącym sprzeciwu zastanów się na czym ci najbardziej zależy. Czy chcesz mieć rację, czy sprawić, że twój nastolatek  będzie czuł się bardziej zmotywowany oraz szczęśliwy. I na przykład odrabiał lekcje...