Wspieranie rozwoju dziecka w edukacji wczesnoszkolnej. Wskazówki dla rodziców
Nie każdemu dziecku nauka przychodzi z łatwością. Trudne bywają zwłaszcza początki, czyli pierwsze trzy lata szkoły, kiedy wszystko jest nowe, a nauka pisania, czytania, liczenia oraz języka obcego wymaga nie tylko pewnych umiejętności, ale i sporo pracy. Czasem szkoła to za mało. Jak pomóc dzieciom, które zmagają się z problemami w początkowym etapie edukacji?
Jak pomóc dziecku w nauce? Wskazówki dla rodziców
Trudności z nauką czytania, pisania czy liczenia w pierwszych klasach szkoły podstawowej pojawiają się u wielu uczniów. Są stresujące zarówno dla dzieci, jak i ich rodziców.
Najważniejsze, co mogą i powinni zrobić dorośli, to okazywać dziecku akceptację pomimo tego, że nie odnosi ono oczekiwanych sukcesów. Dzięki temu młody człowiek zachowa poczucie własnej wartości i będzie miał motywację oraz chęci do pokonywania trudności i dalszej nauki. Kary, nakaz spędzania dużej ilości czasu na odrabianiu prac domowych, wyrzuty i zakazy nie są dobrym pomysłem. Atmosfera presji i nadmiernych oczekiwań zdecydowanie nie jest sprzyjająca.
Nie mniej ważne niż akceptacja jest wsparcie. Co mogą zrobić rodzice, by pomóc dziecku w nauce?
Przede wszystkim warto skupić się na znalezieniu ewentualnej przyczyny problemu (czasem są to kłopoty z koncentracją, brak dobrze zorganizowanego kącika do nauki czy kłopoty natury emocjonalnej).
Dobrze byłoby ustalić również indywidualne preferencje dziecka w zakresie uczenia się. Niektórzy uczniowie lepiej i szybciej przyswajają wiedzę poprzez obrazy oraz skojarzenia, inni potrzebują dodatkowych bodźców.
Dla prawidłowego rozwoju i nauki duże znaczenie ma także organizacja czasu wolnego. Bez pomocy rodziców w zaplanowaniu i zorganizowaniu dnia oraz nauki czy odrabiania lekcji, dziecko może sobie nie poradzić. To zwykle skutkuje zaległościami i zniechęceniem.
Dobrze jest przyzwyczaić dziecko do uczenia się o mniej więcej stałych godzinach, w czasie gdy w mieszkaniu panuje spokój i cisza. Dziecko powinno mieć stały kącik do pracy, w którym będzie mogło rozłożyć przybory do nauki, książki oraz zeszyty - i się skupić.
Warto również dostrzegać pozalekcyjne sposoby wsparcia rozwoju dzieci. Szeroko rozumiana edukacja to nie tylko siedzenie za biurkiem, ale także możliwość realizowania rodzinnych projektów. Jakich? To może być wspólne czytanie, które wzbogaci i rozwinie słownictwo. Wyprawy do lasu, połączone z nauką przyrody, a także wspólne wyjścia na zakupy, podczas których można uczyć się dodawania czy odejmowania, ale i szacowania bądź planowania.
Prace domowe
Rodzice często poświęcają swój czas i uwagę, odrabiając z dziećmi lekcje, a i próbując nadrobić zaległości czy ćwiczyć nowe umiejętności. To fantastyczne, jednak pomoc musi być przemyślana. Zdecydowanie nie może to być wyręczanie dziecka.
Rodzice powinni zwrócić uwagę na popełnione błędy (nie poprawiając ich samodzielnie), pomóc w rozwikłaniu problemu, coś wytłumaczyć czy naprowadzić na rozwiązanie, ale nie robić niczego za dziecko (odrabianie prac domowych za dzieci jest błędem). W sytuacji, kiedy dziecko z czymś sobie ewidentnie nie radzi i prosi o pomoc reagujmy, natomiast nie może to stać się rutynową procedurą.
Omawiając pracę domową z dzieckiem, najpierw podkreśl wszystkie zadania, które dziecko wykonało prawidłowo, a dopiero potem wskaż, nad jakimi obszarami mogłoby jeszcze popracować.
Warto pamiętać, że na tym etapie rozwoju dzieci uczą się szybko i efektywnie. Dlatego ważne jest, aby umożliwić im poznanie własnych możliwości, pozwolić na popełnianie błędów, samodzielne znajdowanie rozwiązań i śledzenie własnych postępów.
Edukacja wczesnoszkolna jest tak zbudowana, że wiadomości i kompetencje, które najmłodsi uczniowie zdobędą w pierwszej klasie będą pogłębiane w kolejnych dwóch latach szkolnych.
Czasami rodzice są tak zaangażowani w edukację dzieci, odrabiając z nimi lekcje, próbując nadrobić zaległości czy ćwiczyć nowe umiejętności, że zapominają, o tym, że najlepsze, czego mogą nauczyć młodego człowieka to samodzielność.
Badania pokazują, że dziecko, które uczy się samodzielne jest nie tylko bardziej zmotywowane, bardziej pracowite, samodzielne, odpowiedzialne, ale dodatkowo wierzy w swojej kompetencje i ma poczucie, że również rodzice zauważają jego umiejętności i zdolności, co wzmacnia jego poczucie sprawstwa i kompetencji.
Wspieranie rozwoju dziecka w edukacji wczesnoszkolnej - pomoce naukowe
Aby nauka w domu nie była nudna i żmudna, a wspierała rozwój dziecka w sposób efektywny i przyjazny, warto sięgać po różne pomoce naukowe. Warte uwagi są zarówno portale edukacyjne do nauki online, jak i tradycyjne rozwiązania: książki, liczydła, gry planszowe i inne.
Szczególnie przydatne są zbiory zadań i ćwiczeń. To niedrogie materiały, które bardzo ułatwiają życie, ponieważ pomagają szlifować różne umiejętności sprawiające dziecku trudność. Warto szukać takich, dzięki którym nauka pisania, czytania czy liczenia jest interesująca i wesoła.
Problemy z pisaniem
Jeśli problem dziecka dotyczy pisania liter, wyrazów czy cyfr, przyda się zeszyt ćwiczeń do kaligrafii czy zbiór zadań, który umożliwia wykonywanie różnorodnych ćwiczeń. Te zwykle polegają na pisaniu po śladzie, odwzorowywaniu kształtów czy samodzielnym pisaniu. To doskonała pomoc w nabywaniu sprawności pisania cyfr, liter, a także łączenia ich w sylaby i wyrazy.
Problemy z czytaniem
Jeśli problem dotyczy czytania, warto sięgać nie tylko po literaturę piękną, ale i pomoce naukowe, na przykład materiały szlifujące czytanie sylabami. Dobrze, by książki zawierały krótkie teksty rozwijające słownictwo oraz zadania kształtujące spostrzegawczość i wyobraźnię.
Ponieważ problemy z pisanie czy czytaniem często wynikają z dysleksji, która objawia się na wczesnym etapie edukacji na przykład poprzez mylenie liter brzmiących podobnie i nieumiejętność dopasowania znaku graficznego do dźwięku, niektóre dzieci wymagają również bardziej specjalnego wsparcia.
Pomogą im nie tylko specjaliści czy zadawane przez nich ćwiczenia wykonywane w domach, ale i książki, na przykład zadania dla dzieci z dysgrafią. Te, choć są różne, zwykle nie tylko poszerzają wiedzę o świecie, ale i doskonalą spostrzegawczość czy pozwalają utrwalać najważniejsze zasady ortograficzne.
Pomocne są także różne pozycje, które są skierowane do rodziców uczniów dzieci wymagających wsparcia logopedycznego. Ćwiczenia logopedyczne dla uczniów służą nie tylko wiedzą, ale i podsuwają materiały, na przykład wierszyki pozwalające ćwiczyć i utrwalać artykulację.
Problemy z matematyką
Dla wielu uczniów prawdziwym wyzwaniem jest matematyka. Kłopot sprawia zarówno sprawne liczenie, jak i tabliczka mnożenia czy bardziej skomplikowane zadania otwarte. Może to wynikać z indywidualnych predyspozycji, ale i złych metod nauczania. Często kluczem do sukcesu jest trening, który czyni mistrza. Matematyka wymaga nie tylko zrozumienia, ale i wielu powtórek i ćwiczeń.
Doskonałym kołem ratunkowym są więc nie tylko obliczenia wykonywane w zeszycie w ramach pracy domowej czy ćwiczeń (co często jest żmudne), ale i zeszyty ćwiczeń opracowane przez specjalistów. Taka książka z zadaniami pewnością pomoże rozwinąć podstawowe umiejętności matematyczne dziecka oraz zmieni liczenie w świetną zabawę.
Problem z językiem angielskim
A jeśli dziecko ma problem z językiem angielskim? W takiej sytuacji warto włączać w domu piosenki bajki w języku oryginalnym, odwiedzać strony internetowe wspierające naukę języka obcego, ale i podsuwać pomoce naukowe, które pozwalają sztywną naukę ze szkolnej ławki zmienić w efektywną zabawę z wykorzystaniem wesołych obrazków, wesołych ćwiczeń i łamigłówek (na przykład Angielski na wesoło czy Angielski dla najmłodszych).