Wskaźnik Pearla - jakie są skuteczne metody antykoncepcji?

Wskaźnik Pearla to parametr, który informuje o skuteczności danej metody antykoncepcyjnej. Jest opracowany na podstawie liczby nieplanowanych ciąż, do jakich doszło w wyniku pożycia seksualnego u stu par, które stosowały daną metodę antykoncepcji. Co warto wiedzieć?

Co to jest wskaźnik Pearla?

Wskaźnik Pearla, inaczej indeks Pearla czy wskaźnik Pearla, to równanie służące do wyliczania skuteczności określonych metod zapobiegania ciąży. Definiuje się go jako liczbę ciąż, do których doszło podczas stosowania danej metody antykoncepcji u 100 regularnie współżyjących kobiet w ciągu jednego roku. Jest to zatem wskaźnik niepowodzeń danego środka w zapobieganiu ciąży.

Oznacza to, że jeśli indeks Pearla dla danej metody wynosi 10, to 10 na 100 regularnie współżyjących i stosujących daną metodę antykoncepcji 10 z nich zaszło w ciążę w ciągu roku.

Wskaźnik, który został opracowany w 1932 r. przez amerykańskiego biologa Raymonda Pearla, wyrażany jest liczbowo. Wykorzystuje się go do porównywania skuteczności różnych metod. Im wyższy wskaźnik, tym gorsza skuteczność środków antykoncepcyjnych. Im mniejsza jest jego wartość, tym bardziej skuteczna jest obrana metoda antykoncepcji.

Wskaźnik Pearla nie jest idealnym wskaźnikiem skuteczności metody antykoncepcji. Światowa Organizacja Zdrowia rekomenduje, aby skuteczność danej metody była przedstawiana procentowo.

Argumentem przeciwko używaniu indeksu Pearla jest to, że opracowana w latach 30. XX wieku metoda jest przestarzała, a przedstawione za jej pomocą dane zależą od wielu czynników. Różnice mogą wynikać z odmiennych kultur, różnych lokalizacji oraz różnej świadomości technik antykoncepcyjnych w badanych próbkach populacji.

O czym mówi indeks Pearla?

Poszczególne metody antykoncepcji różnią się od siebie mechanizmem działania, sposobem użycia, wygodą stosowania czy działaniami niepożądanymi, ale i skutecznością. Do porównania tej cechy używany jest wskaźnik Pearla. Służy on do oszacowania ryzyka zajścia w ciążę pomimo właściwie stosowanej antykoncepcji (traktuje się go jak wyznacznik pewności).

O czym świadczy indeks Pearla? O czym informuje?

• Metody antykoncepcji, dla których wskaźnik Pearla jest mniejszy bądź równy 2, uznawane są za najskuteczniejsze.
• Do metod o średniej skuteczności należą te, których wskaźnik Pearla wynosi od 2 do 5.
• Metody, dla których wskaźnik Pearla jest większy niż 5 uznaje się za nieskuteczne.

Przykładowo: tabletki antykoncepcyjne jednofazowe mają wskaźnik Pearla równy 0,2-0,5, są więc środkiem antykoncepcyjnym o wysokiej skuteczności.

Jak obliczyć wskaźnik Pearla?

Wskaźnik Pearla wyliczany jest na podstawie obserwacji danej populacji. Co ważne, jego wartość zależy też od jakości używanych środków i umiejętności prawidłowego zastosowania. Poza tym inny jest wskaźnik dla rzeczywistego stosowania zasad antykoncepcji, a inny w badaniach w warunkach laboratoryjnych. Stąd wynikają pewne rozbieżności w wartościach wskaźnika Pearla dla tej samej metody.

Dla każdej metody antykoncepcyjnej skala Pearla określa się zwykle dwie wartości :

• idealne zastosowanie, które oznacza, że dana metoda była stosowana podczas każdego stosunku i w sposób prawidłowy,
• typowe zastosowanie, które oznacza, że metoda nie była stosowana za każdym razem, bywała stosowana nieprawidłowo lub zawiodła, pomimo poprawnego stosowania.

Wskaźnik Pearla jest obliczany poprzez wyliczenie stosunku liczby nieplanowych ciąż u par stosujących daną metodę antykoncepcji przez rok do liczby cykli miesięcznych, a następnie przemnożenie uzyskanego wyniku przez 1200.

Wskaźnik Pearla różnych metody antykoncepcji

Wskaźnik Pearla określa skuteczność danych środków antykoncepcyjnych i może być pomocny w wyborze optymalnej metody. Jak wypada porównanie metod antykoncepcyjnych pod względem wartości indeksu Pearla?

Wskaźnik Pearla dla tabletek antykoncepcyjnych

Dostępne są różne rodzaje tabletek antykoncepcyjnych. Wskaźnik Pearla dla poszczególnych rodzajów jest różny i wynosi:

• 0,2 – 0,5 dla tabletek jednofazowych,
• 0,7 dla tabletek dwufazowych, które zawierają estrogen i progesteron [od 0,1 - warunki laboratoryjne) do 5 - typowe zastosowanie),
• 0,2 – 1,4 dla tabletek sekwencyjnych,
• 1 – 3 dla tak zwanych minipigułek, których składnikiem jest tylko jeden hormon – progesteron [w warunkach laboratoryjnych określoną jako 0,5 i 5 przy typowym stosowaniu].

Na skuteczność tej metody może wpływać:

• regularność stosowania tabletek antykoncepcyjnych,
• interakcje tabletek antykoncepcyjnych z innymi lekami.
• kuracja odchudzająca,
• infekcje żołądkowe, wymioty i biegunka.

Wskaźnik Pearla dla prezerwatyw

Prezerwatywa męska ma wskaźnik Pearla równy 14 przy typowym zastosowaniu i 3 przy idealnym stosowaniu, zakładając że nie zawiera dodatkowych substancji plemnikobójczych (warto pamiętać, że prezerwatywy dodatkowo chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową).

Przyjmuje się, że wskaźnik Pearla dla prezerwatywy wynosi 3 – 7. Na skuteczność tej metody może wpłynąć wiele czynników, takich jak:

• data ważności produktu,
• jakość produktu,
• sposób przechowywania,
• prawidłowe dopasowanie prezerwatywy,
• założenie jej w odpowiednim momencie.

Wskaźnik Pearla dla innych metod mechanicznych

Mechaniczne metody mają jeden cel: odciąć plemnikom drogę do kanału szyjki macicy. To na przykład:

• kapturek naszyjkowy, który zakłada się je na szyjkę macicy, a po stosunku pozostawia w pochwie na co najmniej 8 godzin,
• środki plemnikobójcze, takie jak globulki, żele, pianki czy tampony.

Wskaźnik Pearla dla kapturka naszyjkowego wynosi 6-16, a dopochwowych środków plemnikobójczych od 8 do 36. Ich skuteczność jako pojedynczej metody raczej nie jest zadowalająca, ale można łączyć je z innymi opcjami,

Wskaźnik Pearla dla wkładki antykoncepcyjnej

Wkładka wewnątrzmaciczna jest umieszczana w macicy. Zapobiega zapłodnieniu, ponieważ wpływa na gęstość i właściwości śluzu. Wkładki mogą działać hormonalnie (wkładki wewnątrzmaciczne z lewonorgestrelem wydzielające gestagen) lub uwalniać jony miedzi, co wzmaga ich działanie antykoncepcyjne.

Wskaźnik Pearla dla hormonalnej spirali antykoncepcyjnej wynosi 0,1 – 0,2. Metoda ta jest uważana za jedną z najskuteczniejszych. Mniejsza skuteczność charakteryzuje spirale antykoncepcyjne niehormonalne, dla których wskaźnik ten określa się na 0,6 – 0,8.

Wskaźnik Pearla dla plastrów antykoncepcyjnych

Wskaźnik Pearla dla plastrów antykoncepcyjnych wynosi 0,9. Przy stosowaniu tej metody antykoncepcji należy zwracać uwagę na odpowiedni sposób jej stosowania. Bardzo ważne jest przyklejenie plastra w całości do skóry czy unikanie gorących kąpieli.

Wskaźnik Pearla dla innych metod antykoncepcji hormonalnej przedstawia się następująco:

• plaster antykoncepcyjny – 0,2–1,
• zastrzyk antykoncepcyjny – 0,3–1,2,
• antykoncepcja awaryjna (tabletka „dzień po”) 2 – 5.

Wskaźnik Pearla dla stosunku przerywanego

Jedną z najmniej skutecznych metod antykoncepcji stosunek przerywany, to jest wycofanie penisa z pochwy tuż przed wytryskiem, by ejakulacja miała miejsce poza narządami płciowymi kobiety.

Wskaźnik Pearla dla tej metody wynosi 15 – 35. Duża rozbieżność pomiędzy wartościami zależy głównie od dnia cyklu miesiączkowego, w którym doszło do stosunku.

Zawodność metody polega zarówno na ryzyku, że penis nie zostanie w odpowiednim czasie wyjęty z pochwy, ale i faktem, że przed wytryskiem z męskiej cewki moczowej wydalana jest wydzielina zawierająca plemniki.

Wskaźnik Pearla dla metod naturalnych

Równie nieskuteczną metodą antykoncepcyjną są metody naturalne oparte są na obserwacji objawów, które zwiastują u kobiety okres płodny. To metoda kalendarzowa, termiczna, śluzowa i objawowo-termiczna.

Metoda kalendarzowa bazuje na obliczeniach długości cyklu. Według jej założeń, początek okresu płodnego można określić odejmując 18 dni od czasu trwania najkrótszego z cykli w ciągu ostatnich 6 miesięcy, a koniec okresu płodnego odejmując 11 dni od czasu trwania najdłuższego z cykli.

Metoda termiczna opiera się na zmianach temperatury ciała kobiety podczas cyklu miesiączkowego (w 2. fazie cyklu progesteron podnosi podstawową temperaturę ciała o 0,2 − 0,6 stopnia Celsjusza).

W metodzie śluzowej podstawą jest obserwacja śluzu szyjkowego. Obfity, przezroczysty, ciągliwy i śliski śluz świadczy o okresie płodnym, potem staje się on kleisty, lepki i gęsty.

Metoda objawowo-termiczna łączy metody obserwacji śluzu z pomiarami podstawowej temperatury ciała.

Wskaźnik Pearla dla naturalnych metod antykoncepcji waha się od 1 − 9 w idealnych warunkach, w rzeczywistości wynosi natomiast około 20 − 25. Na przykład wskaźnik Pearla dla metody kalendarzykowej wynosi około 25.

Warto pamiętać, że naturalne metody antykoncepcji mogą być skuteczne wyłącznie u kobiet z regularnymi cyklami miesiączkowymi, które prowadzą stabilny tryb życia i są zalecane są tylko parom, które dopuszczają ryzyko zajścia w ciążę. Nie można jednak nie brać pod uwagę infekcji czy innych sytuacji, które wpływają na stan zdrowia kobiety.

W przypadku braku stosowania jakiejkolwiek metody antykoncepcji wskaźnik Pearla wynosi około 80 − 85.

By zwiększyć skuteczność antykoncepcji, można również łączyć ze sobą kilka metod, np. stosować „podwójne zabezpieczenie”, czyli na przykład prezerwatywy i globulki dopochwowe. Najlepiej jednak przy wyborze najlepszej metody antykoncepcji warto skonsultować się z ginekologiem, który pomoże dobrać odpowiednią metodę.