Zmiana miejsca pobytu na L4

Czy możliwa jest zmiana miejsca pobytu na L4 w ciąży i w czasie choroby?

Wiele osób, w tym kobiet w ciąży, zastanawia się, czy na zwolnieniu lekarskim można wyjechać do innego miasta czy za granicę. Czasem jest to konieczne z powodu leczenia specjalistycznego w innym mieście, ale i być potrzebą wsparcia rodziny czy odpoczynku w innym miejscu.

Obecnie jestem na L4 chodzącym, ale coraz gorzej znoszę upały. Mąż jest w delegacji i parę razy będąc na zakupach spożywczych zasłabłam. Dlatego chciałam wrócić do domu rodzinnego na jakiś czas, żeby w razie potrzeby ktoś był niedaleko. (…) Czy ZUS może podważyć coś takiego? Chciałam jechać na tydzień, dopóki mąż nie wróci.

W świetle obowiązujących przepisów pracownik może w trakcie zwolnienia lekarskiego zmienić miejsce pobytu w kraju, a i wyjechać za granicę pod warunkiem, że będzie to służyło powrotowi do zdrowia, a lekarz wyrazi na wyjazd zgodę. Tak więc zmiana miejsca pobytu podczas korzystania z urlopu zdrowotnego, znanego również jako L4, jest możliwa, ale wymaga dopilnowania kilku formalności.

Zmiana miejsca pobytu na L4 — co mówią przepisy?

Jeśli chodzi o zmianę miejsca pobytu na L4, kluczowym aspektem jest przestrzeganie przepisów prawa pracy oraz ubezpieczeń społecznych, które regulują te kwestie w Polsce. Co mówią?

Art. 59 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2017 r. poz. 1368 z późn. zm) zobowiązuje ubezpieczonego aby:

• podał wystawiającemu zaświadczenie lekarskie adres pobytu w okresie czasowej nieobecności w pracy, jeżeli adres udostępniony na profilu informacyjnym wystawiającego zaświadczenie lub znajdujący się w dokumentacji medycznej różni się od adresu pobytu w okresie czasowej niezdolności do pracy,

• poinformował płatnika składek oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych o zmianie adresu pobytu w trakcie niezdolności do pracy, nie później niż w ciągu 3 dni od wystąpienia tej okoliczności.

Na ubezpieczonych obowiązek informowania o miejscu pobytu w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim nałożony został] 1 stycznia 2019 r.

Co to jest L4?

L4, czyli zwolnienie lekarskie, jest wydawane przez lekarza i stanowi formalne zaświadczenie o niezdolności pracownika do pracy z powodu choroby. Dokument jest podstawą do wypłaty zasiłku chorobowego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) lub pracodawcę (w zależności od długości zatrudnienia i zasad obowiązujących w danej firmie).

Ważne, by lekarz wystawił zwolnienie na adres przebywania pracownika podczas rekonwalescencji. Może on być inny niż adres zamieszkania, zameldowania czy ten, który figuruje w dokumentacji medycznej.

L4 — kontrola ZUS i pracodawcy

Każda osoba, która przebywa na zwolnieniu lekarskim musi wiedzieć, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych ma prawo do przeprowadzeniakontroli prawidłowości wykorzystywania L4. Może ona obejmować sprawdzenie, czy pracownik przebywa w miejscu wskazanym w zwolnieniu lekarskim.

W przypadku stwierdzenia, że osoba na L4 zmieniła miejsce pobytu bez zgłoszenia tego faktu, ZUS może uznać, że zwolnienie jest wykorzystywane niezgodnie z przeznaczeniem, co może skutkować utratą prawa do zasiłku chorobowego.

Uprawnienia do sprawdzenia prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy z powodu choroby mają także płatnicy składek zgłaszający do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych (tzn. pracodawcy, którzy zatrudniają więcej niż 20 osób i są uprawnieni do wypłaty zasiłku chorobowego).

Aby uniknąć kłopotów, z tego powodu najważniejsze jest, by:

• podać lekarzowi wystawiającemu zwolnienie lekarskie aktualny adres pobytu w okresie obowiązywania L4,
• poinformować zarówno ZUS, jak i pracodawcę o zmianie miejsca pobytu,
• zadbanie o stosowną dokumentację (np. zaświadczenie od lekarza o konieczności podjęcia leczenia).

Jak poinformować ZUS o zmianie miejsca pobytu na L4?

W przypadku zmiany miejsca pobytu w trakcie zwolnienia należy w ciągu 3 dni poinformować o tym pracodawcę i ZUS, to jest złożyć oświadczenie zawierające informacje o nowym miejscu pobytu, planowanej dacie zmiany oraz powodzie zmiany. Dodatkowo, jeżeli zmiana miejsca pobytu jest związana z leczeniem, pracownik powinien dostarczyć odpowiednie zaświadczenie lekarskie.

Jak zawiadomić ZUS o zmianie miejsca pobytu? Informacje o aktualnym adresie przebywania można zgłosić w ZUS zarówno telefonicznie, osobiście w dowolnym oddziale, jak i za pośrednictwem Platformy Usług Elektronicznych PUE ZUS.

Uwaga! Informacja o zmianie miejsca pobytu, jeśli jest ono inne niż wskazane w zwolnieniu, powinna być przekazana przed planowaną zmianą, o ile jest to możliwe lub niezwłocznie po zmianie miejsca pobytu.

Zmiana miejsca pobytu na L4 — powiadomienie pracodawcy

Oprócz ZUS, o zmianie miejsca pobytu pracownik powinien poinformować również pracodawcę. W przeciwnym wypadku naraża się na podejrzenia o niewłaściwe wykorzystywanie L4.

Zmiana miejsca pobytu po wystawieniu e-ZLA musi być zgłoszona do pracodawcy również w ciągu 3 dni. To istotne zwłaszcza w sytuacji, gdy pracodawca sam przeprowadza kontrolę prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego.

Niezgłoszona zmiana miejsca pobytu na L4 — sankcje prawne

Niedopełnienie obowiązku poinformowania ZUS i pracodawcy o zmianie miejsca pobytu podczas L4 może mieć poważne konsekwencje.

W przypadku stwierdzenia faktu nadużywania L4 grozi utrata prawa do zasiłku chorobowego za cały okres zwolnienia lekarskiego i obowiązek zwrotu zasiłku, jeśli został już wypłacony, ale i sankcje ze strony pracodawcy.  To na przykład nagana czy wypowiedzenie umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym.