Co powinien umieć mówić przedszkolak?
Ostatnie zmiany: 28 czerwca 2019
Rozwój mowy cechuje się pewnym prawidłowościami. Dzieci w wieku około 3 lat wchodzą w okres zdania, a to znaczy, że posługują się prostymi zdaniami, także pytającymi i przeczącymi, posługują się wieloma słowami – ich zasób to około półtora tysiąca.
Cztero- i pięciolatek wchodzi w okres swoistej mowy dziecięcej – mówi coraz bardziej skomplikowanymi zdaniami, zrozumiale dla innych, choć często używa charakterystycznych dla tego okresu neologizmów dziecięcych.
Dzieci rozwijają się w różnym tempie, jednak przed ukończeniem przedszkola, każde dziecko powinno, między innymi:
- zwiększyć swoje słownictwo do 3 – 4 tysięcy słów,
- różnicować słownictwo i stosować je adekwatnie do sytuacji,
- opanować podstawowe reguły składni,
- znać typowe formy gramatyczne,
- opowiadać krótko i zrozumiale o obrazku, ale też o sytuacji,
- zadawać pytania, prosić, zabraniać,
- budować zdania złożone, składające się z kilku słów,
- odtwarzać własnymi słowami historyjkę,
- rozpoznawać początek, środek i koniec bajki, opowieści,
- zapamiętywać i powtarzać słowa, zdania, wierszyki, piosenki,
- wymawiać prawidłowo głoski (nadal trudności może sprawiać sz, ż, cz, dż oraz r),
- dopasowywać obrazek do pierwszej głoski w nazwie (np. „kot” do „k”),
- dobierać rymujące się wyrazy,
- rozpoznawać zapis - swoje imię, ale też proste wyrazy, jak „mama”, „tata”,
- określać, gdzie książka ma początek i koniec, a tekst górę i dół.
reklama
Opanowanie tych umiejętności można wspierać poprzez:
- Robienie min przed lustrem – ćwiczą one narządy artykulacyjne: wargi, język, policzki.
- Puszczanie baniek mydlanych, zdmuchiwanie piórka z ręki, nadmuchiwanie baloników itp. ćwiczenia oddechu.
- Zabawy do rytmu muzyki – nie tylko taniec, ale i maszerowanie, podskakiwanie, machanie rękami.
- Zabawy ruchowe – naukę poruszania się w sposób inny niż zawsze: chodzenie/skakanie bokiem i do tyłu, stawianie stopy za stopą, chodzenie na czworakach – normalnie i w pozycji odwróconej (brzuchem do góry), skakanie jak żabka i dreptanie jak kaczuszka.
- Ćwiczenie ruchów naprzemiennych, to znaczy prawa ręka i lewa noga – można je podnosić, machać nimi, dotykać ręką kolana lub kostki, wykonywać jednoczesny ruch w bok. Oczywiście, ćwiczenie robimy zamiennie – raz prawa ręka i lewa noga, a potem lewa ręka i prawa noga.
- Powtarzanie sekwencji ruchów, na przykład: połóż ręce na głowie, na ramionach, a potem wyciągnij je wyprostowane przed siebie. W miarę jak dziecko wprawia się w ćwiczeniu, sekwencje mogą być coraz bardziej rozbudowane.
- Nauka na pamięć rytmicznych wierszyków i rymowanek, a następnie poruszanie się do nich (na przykład maszerowanie i zmiana kierunku ruchu (dwie osoby muszą się trzymać za obie ręce) do wierszyka „siała baba mak”).
- Układanie „rytmicznych” wzorów graficznych – można zakupić odpowiednie pomoce (zwykle są to różne kształty w kilku kolorach oraz karty z wzorami, które trzeba odtworzyć), ale można też układać na ścieżce w parku wzór z kasztanów i żołędzi, na dywanie z kolorowych samochodzików czy na drewnianej tacce z makaronów i koralików.
- Rozpoznawanie i nazywanie dźwięków – tych naturalnych, jak i wytwarzanych przez człowieka. Można słuchać ptaków w naturze, a potem sprawdzić czy dobrze go rozpoznaliśmy (jest wiele stron internetowych z nagranymi odgłosami zwierząt). Warto też słuchać brzmień różnych instrumentów i nasłuchiwać dźwięków miasta.
- Zabawy słowami: co się zaczyna na „o”? Wymień wyrazy, które się kończą na „u”. Co się rymuje do „trawa”? Jakie słowo chowa się w „serce”?
- Niezależnie od tego, czy dziecko uczy się w przedszkolu liter czy nie, pisz imię dziecka, podpisuj z nim obrazki i odpowiadaj na pytania typu „co to za litera”, które z pewnością się pojawią.
- Czytajcie jak najwięcej. Bogata biblioteczka, w której stoi mnóstwo wielokrotnie przeczytanych z dzieckiem książek, to najlepsza gwarancja prawidłowego rozwoju mowy dziecka.
Joanna Górnisiewicz