Czy zastanawiałaś się, jak dzieci uczą się w rozproszonym środowisku? Nowe badania psychologów z University of Toronto pokazują, że dzieci przyswajają informacje niezależnie od tego, czy są na nich skupione, czy nie. Wyniki te mogą zmienić sposób, w jaki rodzice i nauczyciele postrzegają dziecięce rozproszenie podczas nauki.
Dlaczego dzieci uczą się inaczej?
W badaniu przeprowadzonym na dzieciach w wieku 7–9 lat oraz dorosłych, naukowcy zbadali, jak różni się proces uczenia się w sytuacjach wymagających skupienia uwagi oraz takich, gdzie uwagę celowo kierowano na inne zadania. Wyniki pokazały, że:
Dorośli uczą się lepiej, gdy skupiają się na konkretnych informacjach
Dorośli mają zdolność filtrowania informacji i kierowania uwagi na to, co jest dla nich istotne w danym momencie. Na przykład podczas szkolenia zawodowego dorosły skupi się na tym, co bezpośrednio pomoże mu w pracy, ignorując mniej przydatne szczegóły. Ta umiejętność selekcji pozwala im efektywnie wykorzystać czas i zasoby. Jednak oznacza to również, że dorosłym trudniej przyswajać informacje, które nie znajdują się w centrum ich uwagi – mogą np. przegapić ważny kontekst, jeśli nie uznają go za kluczowy.
Dzieci przyswajają informacje równie skutecznie, niezależnie od tego, czy są one celem ich uwagi, czy stanowią „rozproszenie”
Dziecięce mózgi działają na zasadzie „chłonięcia” otoczenia – przyswajają informacje z różnych źródeł jednocześnie, nawet jeśli pozornie się nie koncentrują. Na przykład, dziecko rysujące podczas lekcji języka obcego może jednocześnie zapamiętywać nowe słówka, mimo że wygląda, jakby było „nieobecne”. Podobnie, oglądając bajkę, dziecko może nie tylko cieszyć się historią, ale też mimowolnie uczyć się nowych wyrażeń czy gestów. Ta zdolność sprawia, że dzieci są wyjątkowo elastyczne w nauce, ale też bardziej podatne na przeciążenie bodźcami.
Co to oznacza dla rodziców i nauczycieli?
1. Nie martw się o brak skupienia
Jeśli Twoje dziecko bawi się klockami, słuchając czytanej przez Ciebie książki, nadal przyswaja treść. Ważne jest, aby nie wywierać presji na „idealne skupienie” – dzieci uczą się w sposób naturalny i wielokierunkowy.
2. Zabawa wspiera naukę
Na przykład, jeśli dziecko poznaje liczby poprzez grę w karty, przyswaja umiejętności matematyczne w przyjemny i angażujący sposób. Kreatywne formy nauki, takie jak śpiewanie piosenek czy zabawy sensoryczne, pozwalają dzieciom lepiej zrozumieć świat, nawet jeśli nie wykonują tradycyjnych „zadań”.
3. Twórz różnorodne środowisko nauki
Zamiast wymagać od dziecka skupienia na jednej aktywności, warto pozwolić mu eksplorować różne bodźce. Na przykład w domu możesz przygotować kącik do zabawy z książkami, zabawkami i materiałami do malowania – dziecko samo wybierze, co przyciągnie jego uwagę, a jednocześnie będzie się uczyć.
4. Daj dziecku przestrzeń
Jeśli widzisz, że dziecko przerywa zadanie, by np. pobawić się zabawką, nie oznacza to, że się „nie uczy”. Może właśnie w tym momencie jego mózg łączy różne bodźce i tworzy połączenia, które pomogą mu w przyszłości. Warto zaufać naturalnym procesom dziecka, a niekoniecznie forsować „dyscyplinę” za wszelką cenę.
Jakie z tego wynikają kluczowe wnioski?
Badania sugerują, że dzieciństwo to czas naturalnego, szerokiego przyswajania wiedzy. Dzięki temu dzieci uczą się języków, zwyczajów i otaczającego je świata z większą łatwością niż dorośli. Jednak u dorosłych, jasne cele i kierowanie uwagą są kluczowe dla efektywnej nauki. Rodzice i nauczyciele mogą więc przestać martwić się o dziecięce „rozproszenie” i zaufać procesowi ich naturalnego rozwoju.
Następnym razem, gdy Twoje dziecko będzie wydawało się „nieobecne” podczas nauki, pamiętaj – ono nadal przyswaja więcej niż Ci się wydaje!