Jak uratować dziecko przed prokrastynacją, czyli sposoby na odwlekanie

Twoje dziecko wraca ze szkoły i ostatnie, o czym myśli to dodatkowa nauka czy domowe obowiązki? Często bywa tak, że młodzież, która ma dużo zajęć – lekcje w szkole, zajęcia sportowe i korepetycje jest zwyczajnie zmęczona i odracza wykonanie kolejnych zadań na inny dzień. Jednak bywa też tak, że to nie lenistwo czy zmęczenie, a prokrastynacja. Tendencja do odkładania na później, która daje chwilową poprawę samopoczucia. Jednak w konsekwencji wywołuje stres, lęk oraz poczucie paniki. Jak pomóc dziecku, kiedy dotknęła go prokrastynacja?

Czym jest prokrastynacja?

Prokrastynacja, czyli odkładanie na później, może dotyczyć każdego – młodzież i dorosłych. Osoby, które wykonują różne zadania, podejmują szereg aktywności są narażone na przekładanie zadań, szczególnie tych, które postrzegają jako trudne. Nauka do sprawdzianu, wykonanie projektu lub pracy grupowej może być ogromnym wyzwaniem dla dzieci.

Przełożenie wykonania zadania skutkuje poprawą nastroju, odprężeniem i pojawieniem się myśli "jutro będzie lepiej, będę mieć więcej siły, chęci”. Jednak "jutro” jest iluzją, która nie nadchodzi. Za to pojawia się termin oddania pracy lub dzień kartkówki.  Mamy stres, niepokój o wynik sprawdzenia wiedzy. Kiedy się uda zaliczyć sprawdzian lub praca zrobiona w ostatniej chwili zyska aprobatę nauczyciela – dziecko widzi, że nie ma sensu pracować wcześniej. Przy kolejnym zadaniu znów będzie odkładać na później, w ten sposób pojawia się "błędne koło” prokrastynacji.

Prokrastynacja ucznia – czym może skutkować?

Skutkami prokrastynacji mogą być niższe oceny, brak wiedzy, zaniedbanie domowych obowiązków, czy treningów. Dodatkowo może utrzymywać się poczucie niepokoju, wysoki poziom stresu, co przekłada się na trudności ze skupieniem, pamięcią oraz efektywnym działaniem na lekcjach oraz zajęciach dodatkowych.

Poza tym dziecko ucząc się, że odkładanie na później nie będzie mieć żadnych konsekwencji, będzie powtarzać taki schemat działania. Utrwalony będzie prowadził do pogorszenia funkcjonowania w szkole i w przyszłości w pracy.

Dzieci, kiedy odkładają na później mają zazwyczaj dobry powód – odcinek serialu, rozmowa z przyjacielem, wyjście do kolegów czy jeszcze jedno zdjęcie na Instagramie. Współcześnie prokrastynacji sprzyjają "złodzieje czasu” – smartfony, internet, media społecznościowe. Są one dostępne 24/7, zawsze na wyciągnięcie ręki, nowe, ciekawe wiadomości, co chwile pojawiające się powiadomienia – skutecznie odciągają dziecko od nauki i wykonywania obowiązków.

Jak pomóc dziecku radzić sobie z prokrastynacją?

Kiedy zauważysz, że dziecko ma problem z wykonywaniem na czas ważnych rzeczy, że poświęca bardzo dużo czasu na poznawanie kolejnych ciekawostek w internecie, na YouTube czy czacie ze znajomymi – po pierwsze porozmawiaj z dzieckiem. Pokaż jakie konsekwencje ma lub może mieć takie zachowanie. Spróbuj dowiedzieć się co motywuje dziecko do działania – mogą to być znaczne osiągnięcia w nauce, a równie dobrze "święty spokój” od narzekania rodziców. Jedno i drugie można wykorzystać, aby pomóc dziecku wywiązywać się z obowiązków – szkolnych i domowych.

Plan dnia i lista zadań

Ustalenie ram dnia, przeznaczenie konkretnego czasu na naukę, zaplanowanie sekwencji działań np. przyjście ze szkoły, odpoczynek godzinę, dwie godziny nauki i odrabiania lekcji, wolny wieczór na własne zainteresowania. Lista zadań, na której znajdą się priorytetowe czynności pomogą zapanować na wielością zadań i pomogą nie przeciążać dziecka.

Najważniejsze na początek

Określenie priorytetu dnia i wykonanie do na samym początku pracy, daje poczucie, że „najtrudniejsze już za nami”. Zmierzenie się z nieprzyjemnym zadaniem powoduje również satysfakcję i minimalizuje przerwanie pracy, ze względu na zmęczenie.

Technika Pomodoro

Walczysz z dzieckiem, aby skupiło się na zadaniach, a nie na telefonie lub powiadomieniach na komputerze? Zachęć dziecko do skorzystania z techniki Pomodoro, czyli pracy w blokach. W pierwotnej wersji wygląda tak, że nastawia się zegar, timer na 25 minut, gdzie osoba powinna się skupić na określonym zadaniu i po upływie czasu, dostaje 5 minut przerwy. Po takiej pracy w dwóch blokach następuje 30 minut przerwy. Bloki czasu można dowolnie modyfikować, ważne, aby kiedy jest czas na pracę – nie odrywać się od niej.

Porozmawiaj z dzieckiem o różnych technikach radzenia sobie z prokrastynacją, zobacz na które się zgodzi. Może ma własne pomysły jak pomóc sobie jak najbardziej efektywnie, a jednocześnie przyjemnie spędzić dzień.