Poznaj sposoby, które ułatwią dziecku koncentrację

Koncentracja to umiejętność, którą nabywamy w toku życia. Pozwala skupić się na tym, co robimy i realizować zamierzenia np. prowadzić samochód, budować wieże z klocków, gotować czy samodzielnie się ubierać.

Na początku naszego życia pojawia się uwaga mimowolna. Jest to zdolność do reagowania na różnego rodzaju bodźce z otoczenia – głośny dźwięk, zapach, kolor czy uśmiech innej osoby. Około 3. roku życia pojawia się uwaga dowolna, czyli możliwość skupiania uwagi na konkretnym zadaniu. Kształtuje się ona przez wiek szkolny i młodszy szkolny. Dzięki tej umiejętności dzieci są w stanie w coraz dłuższy sposób koncentrować się na określonych zadaniach.

Początkowo czas skupienia jest dość krótki. U dzieci przedszkolnych przeciętnie wynosi 5 – 15 minut, a na niektórych zajęciach, szczególnie złożonych z kilku etapów oraz bez asysty osoby dorosłej, jest jeszcze krótszy. Około 4. roku życia przedszkolak jest w stanie skupić się na około 20 minut w trakcie zabawy. W czasie zajęć edukacyjnych, w trakcie których jest przyswajana nowa wiedza  i doświadczenia - około 10 minut.

Koncentracja uwagi rozwija się w stopniowo w trakcie dojrzewania układu nerwowego i rozwoju psychoruchowego dziecka.

Trudności w skupieniu uwagi mogą się pojawić z różnych powodów:

• zbyt duże wymagania edukacyjne względem dziecka i niedostosowanie ich do poziomu rozwoju ucznia,
• trudna sytuacja rodzinna,
• predyspozycje genetyczne do ciągłego rozpraszania uwagi,
• silne przeżycia emocjonalne,
• nieodpowiednia dieta, brak snu,
• infekcje i choroby,
• zaburzenia percepcyjno-motoryczne.

Częstymi winowajcami są nowe technologie – telewizor, internet, smartfon. Ogromna ilość możliwości i aktywności, podawanych w prostej, interesujące formie skłania dzieci do ciągłego przełączania się z jednej aktywności na drugą. Często nie wymagają wysiłku, są prezentowane w bardzo atrakcyjnej, wizualnej formie, która jest bezkonkurencyjna z jednokanałowymi przekazami.

Wręczony małemu dziecku - zbyt szybko - tablet, laptop lub smartfon może niekorzystnie wpłynąć na koncentrację uwagi.

Rozpraszacze – wyeliminuj je z otoczenia Twojego dziecka!

Pokój, w którym bawi się Twoje dziecko ma ogromne znaczenie. To, jak i gdzie odrabia lekcje - również. Zadbaj o to, aby wyeliminować dystraktory, takie jak: grające radio, telewizor, ciągle przysyłający powiadomienia smartfon, rozmawiające w pobliżu osoby, ostre światło lub wyraziste zapachy. Kiedy razem się bawicie, odrabiacie pracę domową czy gotujecie praktykujcie jedną czynność na raz.

Skupienie się na jednym zadaniu przez dłuższy czas może być wyzwaniem dla Was obojga - bez wychodzenia, sprawdzania poczty czy włączania nowej aplikacji. Jednak pokazanie dziecku na własnym przykładzie, że potrafimy być uważni, wytrwale realizować cel np. ugotowanie obiadu, nowy projekt do pracy, sprzątanie pokoju – daje mu realny przykład koncentracji uwagi bez rozpraszania się innymi bodźcami. Dodatkowo pokazuje zalety takie działania – szybszy efekt, dokładniej wykonane zadanie, więcej satysfakcji.

Wspólna zabawa, codzienna droga do przedszkola czy szkoły oraz obowiązki w domu mogą być okazją, aby trenować koncentrację uwagi. Zamiast trudnych ćwiczeń, które kojarzą się z kolejną pracą domową, zaproś swoje dziecko do zabawy i wykorzystaj kilka pomysłów na codzienne ćwiczenia, które pomagają się skupić.

• wyszukiwanie różnic i podobieństw miedzy obrazkami,
• wyszukiwanie obrazków w zbiorze, szukanie par, kategorii zbioru,
• przeplatanki oraz zabawy z mozaikami do układania (układanie określonego wzoru, układanie koralików według koloru, kształtu, wielkości),
• rymowanki, wierszyki, piosenki,
• labirynty,
• ry planszowe i układanki –np. puzzle, bierki, mozaika, memo, itp.

Zabawy:

• czytanie opowiadania – czytamy opowiadanie lub bajkę, a dziecko ma za zadanie reagować na sygnały (np. umówione słowo „rycerz”) klaśnięciem,
• drukarka – rysujemy na plecach dziecka figury geometryczne, proste obrazki, dziecko ma za zadanie odgadnąć rysunek lub narysować odpowiedź na kartce,
• podaj kolejność - za parawanem układamy w rzędzie kilka przedmiotów, odsłaniamy, dziecko przygląda się przedmiotom zapamiętując ich kolejność. Ponownie zasłaniamy parawan a zadaniem dziecka jest wymienienie przedmiotów w kolejności
• sekwencje - pokazujemy dziecku sekwencje ruchów, np. ręce na bok, 2 klaśnięcia i prosimy żeby dziecko to odtworzyło,
• skojarzenia -  pokazujemy dziecku obrazki, przedmioty, dźwięki – zachęcamy je do dobierania w pary, które do siebie pasują lub wyszukanie obrazka, który nie pasuje do zbioru,

Kiedy mimo wielu wysiłków – wyeliminowaniu rozpraszających bodźców, zastosowaniu odpowiedniej diety i snu oraz wdrożeniu różnych ćwiczeń wspomagających koncentrację uwagi, dziecko nadal ma trudności zastanów się nad pomocą specjalisty.

Kiedy córka lub syn przeżywa frustrację z powodu popełnianych błędów, nie potrafi doprowadzić żadnego zadania do końca, jest mu trudno funkcjonować w klasie czy grupie i utrzymać uwagę na najprostszych zadaniach warto udać się do poradni psychologiczno-pedagogicznej na konsultację z psychologiem.