...ciemności

Lęk przed ciemnością jest chyba najczęściej spotykanym dziecięcym strachem. W mroku maluch nie wie, czego może się spodziewać, a bogata wyobraźnia podsuwa najróżniejsze, przerażające interpretacje tego, czym jest cień, szelest czy skrzypnięcie. Lęk przed ciemnością najsilniejszy jest między trzecim a czwartym rokiem życia i trwać może długo – nawet do osiągnięcia dojrzałości (a znajdzie się pewnie i niejeden dorosły, który w ciemnym pomieszczeniu ma nieco obaw).

Lękowi nie wolno zaprzeczać, ani go wyśmiewać. Zamiast tego należy okazać dziecku, że się jego lęki rozumie i akceptuje. Można też ciemność oswajać:

-    bezpieczny półmrok – zamiast zupełnych ciemności – zapewni nocna lampka lub zapalone światło w przedpokoju i uchylone drzwi,

-    świecące gwiazdki na suficie – lub inne fosforyzujące obrazki, które świecą w ciemnościach przez kilka godzin,

-    strażnik – można umówić się z dzieckiem, że w czasie snu będzie go pilnował nocny strażnik (miś lub inna zabawka), który stoi całą noc na warcie i strzeże dziecka,

-    wspólne sprawdzenie wszystkich kątów, najlepiej z latarką i upewnienie się, że niczego w nich nie ma.

...psów

Większość dzieci lubi zwierzęta, jednak dla niektórych wielkie, głośne i nieprzewidywalne czworonogi mogą być naprawdę przerażające. Nie wolno dziecka zmuszać do pogłaskanie psa czy kota, jeśli ono się boi, bo wywoła to odwrotny efekt. Zamiast „pogłaskaj pieska, on nie gryzie” (takie zdanie wręcz podsyca lęk – skoro „nie gryzie”, to może ugryźć?), pokaż dziecku, że pies ma miękką sierść, mokry nos, macha ogonem – skupienie się na szczegółach pozwala oswoić ogół. Można też:

-    dużo opowiadać i czytać o zwierzętach,

-    jeśli już wiadomo, że dziecko boi się psów, na początek kupić mu maskotkę, a po jakimś czasie zorganizować spotkanie ze szczeniakiem,

-    spotykając psa na spacerze, brać dziecko za rękę, aby dodać mu otuchy,

-    spokojnie odczekać, aż lęk minie, nie wystawiając dziecka zbyt często na konieczność spotykania zwierzaków.

...wody

Lęk przed wodą i kąpielą może wystąpić w każdym wieku, ale najczęściej pojawia się między 18 a 24 miesiącem życia. Kąpanie na siłę najpewniej spowoduje wzmożenie oporu przed wejściem do wanny. Dlatego warto:

-    zerwać z dotychczasową rutyną kąpieli i zamiast w wannie (czy pod prysznicem) wykąpać dziecko w dużej miednicy w kuchni,

-    zamiast wstawiać do wanny z wodą, postawić w pustej wannie i umyć namydloną gąbką, a potem gąbką spłukać,

-    zadbać o to, co najczęściej budzi obawy, bo często lęk powstaje po tym, jak dziecko się przewróci czy zatrze oczy mydłem – mata przeciwpoślizgowa, zmiana sposobu spłukiwania włosów (prysznic, mała konewka, rondo osłaniające oczy, ręczniczek przyłożony do oczu lub spłukiwanie gąbką).

...burzy

Głośne grzmoty i nagłe błyski mogą być naprawdę przerażające, a dla wrażliwego słuchu dziecka wręcz bolesne. Aby poradzić sobie z tym lękiem, można:

-    tłumaczyć dziecku jak powstaje burza i czym jest (to odbierze burzy „magiczną” otoczkę),

-    założyć słuchawki z dość głośną muzyką, która zagłuszy niepokojące dźwięki,

-    zabawa latarką w nocnych ciemnościach oswoi nieco nagłe błyski,

-    można też wspólnie schować się pod kocem i opowiadać sobie bajki.

...wyimaginowanych strachów i potworów

Rozwijająca się wyobraźnia potrafi wyprodukować potworne straszydła, a że świat nie daje się dziecku kontrolować, to i te stwory potrafią wymknąć się spod kontroli. Aby sobie z nimi poradzić, należy:

-    kontrolować to, co dziecko ogląda w telewizji i nie zostawiać go przed ekranem samego,

-    sporządzić magiczną miksturę (najlepiej z pachnącym olejkiem), przelać ją do buteleczki ze spryskiwaczem i zapewnić, że stwory nią popryskane znikają; dziecko powinno mieć buteleczkę w zasięgu ręki,

-    zawiesić dzwoneczki typu „łapacz snów” czy inne „magiczne” przedmioty, które odstraszają stwory czy też całkowicie uniemożliwiają im wejście,

-    oswoić stwory, rozkładając im w kącie coś co lubią (szyszki, kasztany czy kamyki).

Wszelkie dziecięce lęki można też oswajać czytając bajki terapeutyczne lub inne książeczki, w których bohater bał się, ale sobie z tym lękiem poradził.

Joanna Górnisiewicz

Wychowanie dziecka - przeczytaj pozostałe nasze artykuły.

Rozwój dziecka w wieku przedszkolnym - kliknij tutaj.