Na czym polega integracja sensoryczna przedszkolaka

Zastanawiasz się czy niechęć do obcinania paznokci, wpadanie na przedmioty, ogromna potrzeba ruchu albo docisku jest czymś zwyczajnym, czy jednak z Twoim dzieckiem dzieje się coś niedobrego? Idziesz na diagnozę i dowiadujesz się, że Twoja pociecha ma zaburzenia integracji sensorycznej. Czym jest integracja sensoryczna, jakie stawia przed sobą cele i jak wygląda terapia przedszkolaka?

Czym jest integracja sensoryczna?

Nazwą integracja sensoryczna określa się prawidłowe przetwarzanie wrażeń sensorycznych płynących ze środowiska tzw. bodźców i rejestrowanych przez receptory. Kiedy u dziecka ma miejsce prawidłowa integracja sensoryczna – mózg prawidłowo rozpoznaje określone bodźce płynące z receptorów wzroku, słuchu, równowagi, dotyku oraz z smaku, segreguje je, rozpoznaje oraz interpretuje, dzięki czemu generuję prawidłową reakcję na dany bodziec.

Proces integracji sensorycznej trwa od życia płodowego do ok. 7 roku życia. Dlatego to najczęściej w przedszkolu są wykrywane zaburzenia odpowiedniego przetwarzania sygnałów wysyłanych przez receptory.

W zależności od wieku – kształtują się u dziecka różne zdolności np. zdolność do przetwarzania bodźców proprioceptywnych, dotykowych i przedsionkowych, reakcji równoważnej mięśni, integracji odruchów, reakcji dowolnych, rozwój schematu ciała itp., które pomagają mu funkcjonować w otaczającym świecie i odpowiadać na jego wymogi.

W sytuacji, kiedy dane zdolności nie zostaną prawidłowo wykształcone, odbiór bodźców zostanie zakłócony lub na linii zmysły – mózg dojdzie do nieporozumień – mamy do czynienia z zaburzeniami integracji sensorycznej. W ich niwelowaniu pomaga terapia integracji sensorycznej.

Jak wygląda diagnoza integracji sensorycznej?

Weryfikacji rozwoju dziecka pod kątem prawidłowości rozwoju integracji sensorycznej można dokonać w poradniach psychologiczno-pedagogicznych, państwowych, jak i prywatnych. Diagnoza daje podstawę do ubiegania się o terapię integracji sensorycznej.

Na diagnozę zazwyczaj składają się 3 lub 4 spotkania, na których przeprowadzany jest szczegółowy wywiad z rodzicami, odbywają się próby kliniczne – badanie i obserwacja dziecka w czasie zabawy swobodnej.

U dzieci, które ukończyły 4. rok życia wykonuje się również Testy południowo-kalifornijskie, które badają dojrzałość zmysłów i ich integracje. Ostatnie spotkanie to omówienie wyników i zaproponowanie programu terapii oraz przekazanie w formie pisemnej zaleceń do pracy w domu i przedszkolu.

Na czym polega terapia integracji sensorycznej przedszkolaka?

Twórczynią metody terapii integracji sensorycznej jest dr Jean Ayres, która w latach 60. XX wieku skupiła się na problemie związku integracji sensorycznej z procesami uczenia się, sformułowała określone testy do badania możliwości niwelowania zaburzeń integracji sensorycznej.

Terapię integracji sensorycznej przeprowadza wykwalifikowany terapeuta, ćwiczenia i metody pracy dobiera pod konkretne dziecko, jego predyspozycje oraz zalecenia zawarte w diagnozie integracji sensorycznej.

Diagnoza określa obszary wymagające pracy i wsparcia terapeutycznego. To na jej podstawie jest układany plan pracy z dzieckiem, określanie celów oraz pożądanych rezultatów.

Zajęcia terapii integracji sensorycznej są przeprowadzane indywidualnie, w specjalnie do tego przygotowanej sali, wyposażonej w materiały, narzędzia oraz pomoce służące wspieraniu procesów SI.

Terapia integracji sensorycznej nie ma na celu nauki konkretnych umiejętność, a usprawnianie integrowania odbierania i prawidłowego interpretowania bodźców przez mózg.

Terapeuta stymuluje ośrodkowy układ nerwowy za pomocą różnorodnych sprzętów i działań np.:

• huśtania w podwieszanych hamakach,
• jeździe na deskorolce,
• toczeniu się w beczce,
• balansowanie na kołysce,
• używanie maszyn obrotowych,
• mas sensorycznych np. piasku kinetycznego,
• używanie różnorodnych faktur i materiałów,
• korzystanie z podwieszanych worków oraz mat,
• proponowanie doświadczania różnorodnych substancji określonymi częściami ciała,

Ta kontrolowana i efektywna zabawa ma na celu stymulacje wybranych zmysłów, a dzięki temu rozwinięcie określonych obszarów, takich jak motoryka duża, motoryka mała, koncentracja uwagi, koordynacja wzrokowo-ruchowa.

Zajęcia są prowadzone w miłej i zabawnej atmosferze, a kolejne zadania mają stanowić wyzwanie dla dziecka. Nie mogą być ani za łatwe, ani za trudne, tak aby dziecko wzmacniało swoje określone umiejętności, a jednocześnie nie zniechęciło się do danej czynności.

Zazwyczaj zajęcia trwają od 30 do 60 minut, w zależności od wieku dziecka, jego możliwości oraz potrzeb. W diagnozie zawarta jest też proponowana częstotliwość zajęć najbardziej optymalna dla danego przedszkolaka.

Bibliografia:

www.pastis.pl – Polskie Towarzystwo Terapeutów Integracji Sensorycznej – SI – dostęp: 08.05.2018
Zapalska-Brud J. Integracja sensoryczna w przedszkolu., Edukacja w przedszkolu 04/2011 s. 1-20