Można powiedzieć, że media cyfrowe definiują współczesne dzieciństwo. Nie bez powodu jednak ten uwielbiany przez dzieci sposób spędzania wolnego czasu budzi wiele emocji wśród rodziców i staje się tematem dyskusji specjalistów. Ostatnie badanie dowodzi, że nie taki diabeł straszny, jak go malują. Okazuje się, że gry komputerowe mogą mieć pozytywny wpływ na rozwój i IQ dzieci.
Czas spędzany z urządzeniami cyfrowymi to codzienność niemal każdego młodego człowieka. Szacuje się, że dzieci w wieku 8-12 lat spędzają przed ekranem nawet od 4 do 6 godzin dziennie. Media cyfrowe wnoszą wiele nowych doświadczeń. Naukowcy z Karolinska Institutet w Szwecji i Vrije Universiteit Amsterdam postanowili sprawdzić, jak wpływają na zdolności poznawcze i IQ.
Inteligencja jest jedną z najważniejszych i dobrze poznanych cech psychologicznych, która obejmuje wiele procesów poznawczych: uwagę, pamięć roboczą, manipulację przestrzenną, szybkość przetwarzania, rozumowanie, czytanie ze zrozumieniem czy pamięć długotrwałą.
Naukowcy zbadali wpływ czasu spędzanego z urządzeniami elektronicznymi (smartfon, tablet, laptop, komputer) na:
- zdolność do efektywnego uczenia się,
- racjonalnego myślenia,
- rozumienia złożonych pomysłów,
- dostosowywania się do nowych sytuacji.
Odkryli, że granie w gry online podnosi iloraz inteligencji. Wyniki badania zostały opublikowane w czasopiśmie Scientific Reports.
Jak gry komputerowe wpływają na IQ dzieci?
Badania objęły 9855 dzieci w wieku 9 lub 10 lat z USA. Wszystkich uczestników poddano testom psychologicznym oceniającym ogólne zdolności poznawcze (inteligencję). Pod uwagę wzięto również czynniki mające wpływ na IQ, takie jak różnice genetyczne oraz wykształcenie i dochody rodziców. Oznacza to, że uwzględniono różne zmienne, w tym różnice w genetyce i pochodzeniu społeczno-ekonomicznym dziecka.
Dzieci poproszono także o ocenę czasu, jaki spędzają na różnych aktywnościach. Uwzględniono:
- oglądanie programów telewizyjnych lub filmów,
- oglądanie filmów (np. YouTube),
- granie w gry wideo na komputerze, konsoli, telefonie lub innym urządzeniu (np. Xbox, PlayStation, iPad),
- wysyłanie SMS-ów na telefonie komórkowym, tablecie lub komputerze,
- odwiedzanie serwisów społecznościowych (np. Facebook, Twitter, Instagram),
- korzystanie z czatu wideo (np. Skype, Facetime).
Naukowcy przyjrzeli się zapisom czasu spędzanego na ekranie. Średnio młodzi ludzie spędzali 2,5 godziny dziennie na oglądaniu filmów online lub programów telewizyjnych, godzinę na graniu w gry online i rozmowy przez internet oraz przeglądanie mediów.
Dwa lata później, gdy dzieci uczestniczące w badaniu miały 10-12 lat, przeprowadzono obserwację 5374 z nich. Jakie pojawiły się wnioski?
Wyniki badania pokazały, że dzieci, które spędzały więcej czasu niż godzina dziennie grając w gry wideo miały o 2,5 punktu wyższe IQ niż średnia. Jednocześnie oglądanie filmów i spędzanie czasu w mediach społecznościowych nie miało ani negatywnego, ani pozytywnego wpływu na IQ dzieci. Jest to dowód na korzystny wpływ gier wideo na funkcje poznawcze i w pewnym stopniu zaprzecza narracji, że są szkodliwe dla młodych umysłów.
Wzrost punktów IQ był oparty na wynikach dzieci w zadaniach, które obejmowały:
- czytanie ze zrozumieniem,
- przetwarzanie wzrokowo-przestrzenne,
- zadanie skoncentrowane na pamięci, elastycznym myśleniu i samokontroli.
Badania dowodzą, że granie w gry wideo poprawia umiejętności przetwarzania wzrokowego i uwagę wzrokową, zwiększają pojemność pamięci roboczej. Wydają się być unikalnym rodzajem aktywności cyfrowej. Ich empirycznie korzyści poznawcze potwierdzają liczne badania obserwacyjne i eksperymentalne. Są zgodne z teoriami aktywnego uczenia się i mocy świadomej praktyki.
- Nasze wyniki potwierdzają założenie, że czas spędzony przed ekranem na ogół nie osłabia zdolności poznawczych dzieci, a granie w gry wideo może faktycznie pomóc zwiększyć inteligencję – mówi neurobiolog Torkel Klingberg z Instytutu Karolinska w Szwecji.
Należy zauważyć, że chociaż badanie dotyczyło wyłącznie dzieci w Stanach Zjednoczonych i nie rozróżniało typów gier wideo, nadal stanowi cenny wgląd w gry i IQ oraz potwierdza tezę, że inteligencja, z którą się rodzimy, nie jest stała. To cecha, na którą duży mają wpływ czynniki środowiskowe. Jest w głównej mierze dziedziczna, ale na jej rozwój wpływa także otoczenie dziecka.
Choć badania są zaskakujące i uspokajają, nie oznaczają, że rodzice powinni pozwalać dzieciom korzystać z telefonów, tabletów czy komputerów bez ograniczeń. Trzeba pamiętać, że urządzenia elektroniczne niosą ze sobą również zagrożenia.
– Nasze wyniki nie powinny być traktowane jako ogólna rekomendacja dla wszystkich rodziców, aby umożliwić nieograniczone granie dzieciom. Ale ci rodzice, którym przeszkadzają dzieci grające w gry wideo, mogą teraz poczuć się lepiej, wiedząc, że prawdopodobnie dzięki temu stają się one odrobinę mądrzejsze. – podsumowuje dr Klingberg.