Jak zatrzymać cyberprzemoc

Czy Twoje dziecko może stać się ofiarą cyberprzemocy? Czy wiesz, co to jest i jak możesz chronić swoje dziecko przed tym zagrożeniem?

Czym jest cyberprzemoc?

Jest to prześladowanie, zastraszanie, nękanie, gnębienie, wyśmiewanie innych osób z wykorzystaniem Internetu, za pośrednictwem elektronicznych metod komunikacji, takich jak: wiadomości tekstowe, komunikatory internetowe, maile, fora lub grupy dyskusyjne, ale przede wszystkim portale społecznościowe.

Ze względu na rozwój technologiczny, a także na fakt, że coraz więcej ludzi z takich środków komunikacji korzysta, ta forma prześladowania jest coraz częściej spotykana. Skutki cyberprzemocy są równie poważne jak skutki zastraszania bezpośredniego. I podobnie, jak w klasycznym prześladowaniu, rodzicom często trudno dostrzec, że zmiany w zachowaniu dziecka mogą wynikać z tego, że stało się ono ofiarą przemocy w sieci.

Jak zapobiegać cyberprzemocy?

Oto kilka podstawowych informacji na temat cyberprzemocy i niektórych symptomów, które mogą pomóc w wykryciu, czy dziecko jest prześladowane.

Obserwuj zachowanie dziecka

Dziecko do tej pory radosne i pogodne, nagle staje się apatyczne, smutne, bywa podenerwowane czy łatwo wpada w złość. Zaczyna ukrywać przed rodzicami to, co robi w sieci, unika korzystania z mediów społecznościowych w obecności rodziców. Pojawiają się też próby usuwania historii przeglądarki czy innego zamaskowania tego, co się dzieje.

Dziecko często się tego wstydzi i próbuje takie sytuacje ukryć przed rodzicami. Jest to także przyczyną wycofania się z relacji – dziecko niechętnie rozmawia z rodzicami, staje się zamknięte w sobie. Unika też towarzystwa rówieśników, obawia się ataku z każdej strony, nie chce się narażać na przykrości – może to oznaczać rezygnację z dotychczasowych zajęć, spotkań, znajomości.

Takie kłopoty mogą też być przyczyną pogorszenia się wyników w nauce i sprawić, że dziecko niechętnie chodzi do szkoły.

Wyłapuj pierwsze sygnały

Warto wiedzieć na co zwracać uwagę, jakie są pierwsze oznaki nękania. Cybernetyczne znęcanie zwykle wiąże się z:

• zwiększoną liczbą wiadomości, e-maili, komentarzy, początkowo mogą mieć one charakter neutralny,
• pojawieniem się komunikatów złośliwych, obraźliwych, ośmieszających, dyskredytujących,
• umieszczaniem krępujących zdjęć, obrazów, przeróbek, memów,
• nawoływaniem innych do pozostawiania podobnych wiadomości i znęcania się,
• szantażem, groźbami,
• eskalacją zachowań.

Podejmij próbę zidentyfikowania przyczyny

Prześladowca może być osobą, która jest dziecku, a także jego rodzicom znana. Może to być kolega czy koleżanka z klasy,  dalszy znajomy, ale też zupełnie przypadkowa osoba, która postanowiła wziąć dziecko na cel źle pojmowanych żartów.

Jeżeli jest to osoba znana, warto przeprowadzić z nią osobistą rozmowę i spróbować wyjaśnić przyczyny takiego zachowania - może między dziećmi doszło do sprzeczki, nieporozumienia, które da się wyjaśnić.

Jeżeli jest to osoba obca, warto od razu podjąć zdecydowane działania, gdyż w tym wypadku próby wyjaśnienia takiego zachowania są skazane na porażkę i nie stoją za nimi żadne realne przyczyny, którym można by zaradzić.

Nie odpowiadaj

Cyberprzemoc często przypomina nakręcającą się spiralę. Prześladowca oczekuje na odpowiedź. Jego celem jest wystraszenie, wyprowadzenie z równowagi, sprowokowanie do reakcji. Jeżeli jej nie będzie, dręczyciel poczuje się zawiedziony. Jest szansa, że zrezygnuje, znudzi się czekaniem. Odpowiadanie, szczególnie w tym samym stylu, może sprawić, że wszystko wymknie się spod kontroli.

Przechowuj dowody

Jest to bardzo istotny i ważny krok - najlepiej jest poprzeć wszelkie rozmowy, listy, wiadomości, akty agresji dowodami. Każdy kontakt dziecka z prześladowcą jest formą dowodu, którą należy zachować. Dlatego zapisuj każdą wiadomość, maila, rób zrzuty ekranu z serwisów społecznościowych.

Zablokuj i dbaj o prywatność

Najlepszą metodą na wyeliminowanie pewnych form znęcania się jest natychmiastowe zablokowanie tej osoby. Można to zrobić z poziomu konta społecznościowego, ale da się też zablokować nadawcę maili czy SMS-ów.

Rozmawiaj z dzieckiem na temat zalet i ograniczeń serwisów społecznościowych. Upewnij się, że dziecko wie, jak dbać o ochronę swoich danych osobowych. Przeanalizuj wraz z dzieckiem ustawienia poszczególnych mediów społecznościowych, porozmawiaj na temat prywatności, blokowania niemile widzianych osób. Możecie też skorzystać z opcji zgłaszania takich zachowań administratorowi czy osobie zarządzającej danym forum.

Jeżeli te wszystkie środki nie ograniczyły ataków na dziecko, usuń jego dotychczasowe konto i załóż nowe, które udostępni ono tylko osobom godnym zaufania - bliskim i przyjaciołom.

W niektórych przypadkach w celu rozwiązania problemu cyberprzemocy może być konieczne sięgnięcie po bardziej radykalne środki:

• Powiadomienie wychowawcy, dyrektora szkoły - to osoby, które mogą znaleźć rozwiązanie waszego problemu, zanim wszystko wymknie się spod kontroli. Inne dzieci w szkole również mogą doświadczać cyberprzemocy, więc być może wasze zgłoszenie będzie przykładem, by mówić o problemie szczerze, a nie cierpieć w ciszy, więc nie bój się zasygnalizować szkole, że coś się dzieje.

• Skorzystać z pomocy http://helpline.org.pl/

• Zgodnie z polskim prawem cyberprzemoc jest uznawana za czyn zabroniony. Jednak aby do  ścigania przestępcy doszło, złożony musi zostać wniosek pokrzywdzonego – stąd tak ważne dokumentowanie ataków na dziecko.

Joanna Górnisiewicz