Jak rozmawiać z dzieckiem o jego mocnych i słabych stronach?
„Każdy jest geniuszem. Ale jeśli zaczniesz oceniać rybę pod względem jej zdolności wspinania się na drzewa, to przez całe życie będzie myślała, że jest głupia.” – te słowa przypisuje się (podobno błędnie) Albertowi Einsteinowi.
Bez względu na to, kto jest ich autorem, kryje się w nich wiele prawdy. Także Twoje dziecko ma szereg mocnych i słabych stron. Wspieranie go w rozwoju pasji i praca nad słabościami jest tym, co z pewnością wspomoże je w rozwoju.
reklama
Jak rozpoznać mocne i słabe strony dziecka?
Zanim wesprzemy dziecko w jego słabych i mocnych stronach, warto je wcześniej dobrze rozpoznać. Jak to zrobić?
Bierz udział w różnych zajęciach wspólnie z dzieckiem lub obserwuj je, gdy się bawi na placu zabaw, spaceruje po parku, gra w piłkę. Czy chętnie zwraca się ku innym dzieciom, nawiązuje relacje z nimi, czy raczej woli bawić się samo? Co je cieszy, a co denerwuje? Jaką rolę w grupie przyjmuje najchętniej? W takich sytuacjach łatwo zauważyć, czy interakcje społeczne sprawiają dziecku trudność oraz czy ma zdolności przywódcze.
Sprawdź w jaki sposób dziecko lubi się uczyć – czy woli słuchać opowieści? A może woli oglądać obrazki lub samemu robić doświadczenia i wyciągać wnioski? Jeśli odkryjesz, jaki sposób przyswajania wiedzy jest dla Twojego dziecka najlepszy, możesz tak pokierować jego nauką po południu, aby mu pomóc pracować nad słabościami dostrzeżonymi w szkole.
Baw się z dzieckiem. Każdego dnia poświęć mu chwilę na robienie tego, co ono lubi. Szybko zauważysz, czy w zabawach dominuje ruch, potrzeba bycia twórczym czy rywalizowania. Dzieci zwykle w pierwszej kolejności sięgają po to, w czym czują się pewne.
Słuchaj. Małe dzieci chętnie opowiadają – lubią to robić także starsze, jednak pod warunkiem, że zostaną wysłuchane i nikt nie będzie ich oceniał. Nie każdą wypowiedź dziecka musisz skomentować – słuchając dowiesz się dużo o tym, kim jest Twoje dziecko, co lubi, a co je martwi. Wykorzystując każdą sytuację do tego, aby „wychowywać” (co najczęściej oznacza po prostu krytykę), sprawiasz, że dziecko przestanie się z Tobą dzielić swoimi przeżyciami i doświadczeniami.
Nie porównuj. Im wcześniej zaakceptujesz fakt, że Twoje dziecko jest jedyne i niepowtarzalne, tym lepiej dla Twojego dziecka. Porównywanie z rówieśnikami sprawia, że mocne strony stają się mniej widoczne, za to te słabsze zostają wyolbrzymione. Wprawdzie nikt nie jest doskonały, ale też każdego coś wyróżnia.
Jak rozmawiać o mocnych i słabych stronach?
Rozmowę dostosuj do wieku
Młodsze dzieci nie zawsze potrafią zastanawiać się nad swoimi mocnymi i słabymi stronami. W tym wieku najlepsze są rozmowy na temat tego, co dziecko obserwuje u innych i zastanawianie się nad tym, dlaczego tak jest. Niezastąpione są również wszystkie rozmowy o bohaterach przeczytanych książek i obejrzanych filmów, analizowanie ich zachowań i postępków.
Im dziecko jest starsze i dojrzalsze, tym lepiej dostrzega, że nie wszystkie rzeczy przychodzą mu z jednakową łatwością, a niektóre mogą stanowić prawdziwy problem. Jednak nastolatki są mniej otwarte na rozmowy o tym. Wtedy lepiej rozmawiać o konkretach, na przykład: „w tym co zrobiłeś podobało mi się… czy taki efekt chciałeś uzyskać?”. Taka rozmowa może być wyjściem do poważniejszych rozważań.
Pomóż zobaczyć problem w szerszej perspektywie
Czasem niewielkie trudności sprawiają, że przeszkoda staje się nie do pokonania. Kiedy indziej problem z jednym drobiazgiem rzutuje na większą całość, np. dziecko, które ma problem z głośnym czytaniem stwierdza, że nienawidzi czytania w ogóle.
W takich sytuacjach rolą rodzica jest pokazanie wszelkich zalet czytania i wyjaśnienie, że głośne czytanie to tylko malutki fragment tego, co może nam dać kontakt z literaturą. Czasem trudności w głośnym czytaniu pokazują istnienie trudności w czytaniu w ogóle, ale bywa i tak, że dziecko czyta samodzielnie szybko i ze zrozumieniem, a głośno nie potrafi – warto zdiagnozować to, co jest problemem i ćwiczyć tak długo, aż uda się go pokonać.
Zachęcaj dziecko do pokonywania trudności i mierzenia się z rzeczami, które wydają się być trudne. Nie pozwalaj na ucieczki i unikanie tego, co jest wyzwaniem.
Czasem trzeba odczekać pewien czas i poczekać, aż dziecko dojrzeje. Uważne obserwowanie dziecka pozwala dostrzec moment, w którym jest ono gotowe na ponowne zmierzenie się z trudnością – celebrowanie tego, nawet niewielkiego, zwycięstwa, pozwoli dziecku dostrzec „było trudno, ale poradziłem sobie”, a to podbudowuje pewność siebie.
Pomagaj rozwijać pasje
Jedną z najlepszych rzeczy, które rodzic może zrobić dla dziecka, jest zachęcanie go do znalezienia swojej pasji. Czasem oznacza to zaczynanie wielu różnorodnych zajęć dodatkowych (i rezygnowanie z nich po pewnym czasie), aż dziecko natrafi na coś, co sprawia mu przyjemność, a pomimo wysiłku przynosi wielką radość.
Bądź dla dziecka wzorem
Jeżeli chcesz, aby dziecko było świadome swoich mocnych stron i dzięki temu utrzymywało stabilną samoocenę oraz wysokie poczucie własnej wartości, zadbaj o to, abyś i Ty – własnym przykładem pokazywał swoje własne mocne strony. Nie można oczekiwać od nastolatki, że powie o sobie „jestem mądra i piękna”, kiedy mama przy każdej okazji podkreśla wady swojej urody, a przy byle pomyłce stwierdza „jestem głupia”.