Naturalne metody terapii osób z ADHD – sport i aktywność ruchowa

Sport odgrywa ogromną rolę w terapii dzieci, a także dorosłych z nadpobudliwością psychoruchową.

Pozwala na wyładowanie energii, której nadpobudliwi mają w nadmiarze, dlatego dzieci z syndromem ADHD zwykle ćwiczą więcej niż ich rówieśnicy.

Zalety uprawiania sportu i zaangażowania w ćwiczenia fizyczne są różnorodne – osoba, która uprawia jakąś dyscyplinę kilka godzin w tygodniu, rozwija bardzo dobrą kondycję fizyczną, co wpływa na ogólny stan zdrowia.

Poza tym sport uczy cierpliwości, koncentracji, a badania naukowe dowodzą, iż wszelkie sporty grupowe pomagają w kontaktach z innymi. Nadmierna impulsywność nadpobudliwych dzieci, problemy w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami, mogą źle wpływać na osobowość i psychikę zarówno dziecka jak i nastolatka, dlatego tak istotne są wszelkie sposoby poprawy relacji z otoczeniem.

Nie ma dyscyplin sportu zabronionych i szczególnie polecanych - przy wyborze rodzaju ćwiczeń warto wziąć pod uwagę, czy dziecko dobrze znosi reguły panujące w grach zespołowych, czy preferuje nieograniczoną swobodę  (w pływanie i jazda na rowerze).

Decydując się na konkretny rodzaj zajęć ruchowych, należy szczególną uwagę zwrócić na:  

1.    Intensywność ćwiczeń. Pamiętajmy, że długość ćwiczeń musi być dobrana do możliwości dziecka - niedopuszczalne jest, aby sport powodował nadmierne wyczerpanie organizmu, co może powodować np. zahamowanie wzrostu i inne przykre konsekwencje.

2.    Samoświadomość i kontrola. Czy dziecko odróżnia właściwe zachowania i zdrowe współzawodnictwo od niewłaściwego (także poza sportem)?

3.    Pora dnia. Wczesne godziny są najlepsze dla dzieci z ADHD. Wykorzystajmy wolny czas przed południem, by zapisać dziecko na basen, taniec, jogę i inne.

4.    Gotowość i chęć udziału w zajęciach sportowych. Czy dziecko uczęszcza na zajęcia regularnie? Warto uczyć je przestrzegania planu i nie rezygnować z ćwiczeń z błahych powodów. To pomaga w osiąganiu celów, wzmacnia motywację i uczy cierpliwości.

5.    Wsparcie rodziny. Czy rodzice i inne osoby bliskie dziecku  towarzyszą mu podczas zawodów, rozgrywek, a nawet codziennej praktyki? To bardzo ważny element terapii naszego malucha. Wsparcie i doping bliskich wpływają na motywację i wytrwałość.

6.    Doświadczony trener. Czy trener, któremu powierzamy naszą pociechę pracował wcześniej z nadpobudliwymi dziećmi? Jakie są jego doświadczenia? Czy dzieci z problemami zachowania nie irytują go i potrafi z nimi pracować?

7.    Liczebność grupy. Optymalna liczba dzieci w grupie, to nie więcej niż ośmiu zawodników.

8.    Czas oczekiwania. Dzieci z ADHD źle znoszą dłuższe przerwy i bezruch. Wybierajmy takie dyscypliny, w których czas oczekiwania na działanie jest najkrótszy.

9.    Jasne reguły. Zasady uczestnictwa  w zajęciach muszą być wyraźnie określone i przestrzegane. Dotyczy to również konsekwencji zachowań niewłaściwych

10.    Nagradzanie i karanie. Czy dziecko jest świadome kar i nagród? Częste nagradzanie za osiągane sukcesy, a także za „dobre zachowanie” jest bardzo ważne!

11.    Świadomość przyczyn i skutków. Czy dziecko dostrzega przyczyny i skutki konkretnych działań i zachowań? Czy trener bądź instruktor są w stanie pomóc mu w zrozumieniu  ich?

12.    Zabawa. Należy pamiętać, że uprawiana dyscyplina powinna sprawiać dziecku przyjemność. Nie zniechęcajmy się zbyt szybko, jeśli nasza pociecha odmawia uczestnictwa w zajęciach, ale spróbujmy znaleźć taki rodzaj ćwiczeń, który przyniesie mu największe korzyści, pozwoli zrelaksować się i dostarczy jak najwięcej radości. Może to być nawet zwykłe bieganie co rano.

Przykłady konkretnych dyscyplin sportowych i ich zalety:

Sporty ekstremalne

Wspinaczka górska, spływy kajakowe, snowboard, kolarstwo górskie, nurkowanie itp., dostarczają sporo emocji, mają posmak przygody i niebezpieczeństwa, a przy tym pozwalają się „wyszaleć”.

Turystyka górska

Dla osób zafascynowanych górami oraz łaknących przygód, to dobre wyzwanie. Wspinanie, wycieczki, odkrywanie nowych zakątków - wszystko budzi ciekawość zarówno dzieci jak i dorosłych , a to bardzo ważne dla osób z ADHD.

Pływanie

Jest to jeden z najzdrowszych sportów. Pływanie i środowisko wodne dobrze wpływają na organizm każdego człowieka. Oczywiście uprawiając je należy przestrzegać zasad bezpieczeństwa i higieny. Lubiane przez dzieci zajęcia na basenie mogą łączyć przyjemność z doskonaleniem techniki i terapią.

Wschodnie sztuki walki                      

To nie tylko umiejętność pracy rąk i tułowia zharmonizowana z pracą nóg, ale równocześnie cała filozofia i sztuka wytaczania celów. Aby móc rozwijać się tak w sztukach walki, jak i w życiu, ważne jest wytaczanie sobie długo- i krótkoterminowych celów. Większość ludzi nie wie jak je wyznaczyć, a osoby z ADHD mają z tym szczególny problem, jak również z późniejszym dążeniem do celu. Ćwiczenia rozwijają mądrość rozumienia tego, co naprawdę istotne w sporcie, życiu, pomagają odnajdywać prawdziwe wartości. Uczą koncentracji i hartują charakter. Bardzo ważna jest dyscyplina podkreślana podczas każdych zajęć. Ze względu na efekty zdrowotno – rehabilitacyjne, można je polecić nie tylko osobom z nadpobudliwością psychoruchową, ale i innym.

Sporty grupowe       

Piłka nożna, siatkówka, koszykówka, piłka ręczna, baseball. Ważne, bowiem uczą zachowań w grupie, liczenia się z drugą osobą i całą drużyną.

Joga                                                                                                                            Znana jest ze swojego pozytywnego wpływu na „hiperaktywne maluchy. Dzieci z ADHD często nie widzą powiązania między „myślą a ciałem”, cierpią na zaburzenia procesów uwagi, brak równowagi  procesów planowania i kontroli działania , jak również na zaburzenia kontroli emocji.
Joga pozwala im zharmonizować umysł z ciałem, co prowadzi do osiągnięcia naturalnej równowagi emocjonalnej. Może pomóc w rozwoju zdolności do swobodniejszego i spokojniejszego reagowania, dzięki zrównoważeniu procesów myślenia i odczuwania oraz prawidłowej reakcji na bodźce.

W 2004 w "Journal of Attention Disorders” opublikowano wyniki badań prowadzonych  wśród chłopców w wieku od ośmiu do dziesięciu lat, którzy uprawiali jogę raz w tygodniu przez 5 miesięcy. PaulineJensen, współautorka badań podkreśla, że dzięki ćwiczeniom znacząco zmniejszyła się “nadaktywność dzieci”. Z kolei niemiecki badacz, Nicole Goldstein, dowodzi, iż dzięki umiejętności wydłużania i pogłębiania oddechu, zwiększa się umiejętność hamowania i samokontroli zachowania (2006).

Praca z oddechem pozwala na rozwój umiejętności radzenia sobie w sytuacjach stresujących. Dziecko uczy się relaksacji i uspakaja. Zwiększa się u niego świadomość myśli i odczuwanych emocji oraz gotowość panowania nad nimi. Ćwiczenia oddechowe odgrywają również istotną rolę dotleniając mózg, regulując ciśnienie krwi i rozładowując wewnętrzne napięcia. Określony system ćwiczeń połączonych z oddechem pomaga łagodnie usunąć blokady z ciała, polepsza dotlenienie organizmu i uspokaja umysł, co sprzyja budowaniu lepszej koncentracji. Uczeń poddaje dyscyplinowaniu własne działania, myśli i mowę, stopniowo ćwiczy cierpliwość. Ćwiczenia zwiększają moc intelektu i jasność myślenia. Dodają pozytywnej energii, poprawiają pamięć, wzrok i słuch. To tylko niektóre zalety płynące z ćwiczenia jogi!

I na koniec – pamiętajmy, że sport jest niezbędny w terapii, ale by przynosił jak najlepsze rezultaty, musi być realizowany z zainteresowaniem.

Anna Czajkowska,
pedagog, logopeda

Wychowanie ucznia 

Rozwój dziecka w wieku szkolnym 

Masz dziecko w przedszkolu ? - zajrzyj tutaj