Erotyka w snach

„Śniło mi się, że uczestniczyłam w jakiejś dziwnej ceremonii. Kapłan z zapaloną pochodnią odprawiał jakieś rytuały nad kilkoma kobietami przywiązanymi do czegoś w rodzaju ołtarza. To, co się działo, jednocześnie mnie odstraszało i intrygowało”.

„Śniło mi się, że razem ze swoją żoną czekałem w barze na jej rodziców. Gdy przyszli moja żona natychmiast wstała i usiadła na kolanach swojej matki. Była to dla mnie mocno erotyczna sytuacja, chociaż nie wiedziałem, kto mi się podoba tak naprawdę – żona czy jej matka”.

„Śniło mi się, że byłem na strychu, na którym przechowywano wiele narzędzi tortur. Wiedziałem, że mogę użyć każdego z nich i wydawało mi się to bardzo podniecające. Na łóżku leżała piękna dziewczyna. Nie wiedziałem, którym instrumentem powinienem się posłużyć”.

To kilka przykładów z niezliczonej ilości marzeń sennych, jakie może zafundować nam nasz mózg kiedy śpimy. Od czego zależy o czym śnimy? Skąd w naszych snach dziwne sytuacje, nieznane postaci? I co to wszystko tak naprawdę dla nas oznacza?

Marzenia senne to aktywność psychiczna spontanicznie występująca w czasie snu. Śni każdy człowiek nawet jeśli temu zaprzecza, dzieje się to jednak wyłącznie w tzw. fazach snu paradoksalnego, podobnego pod względem procesów bioelektrycznych mózgu do stanu czuwania, mimo, że jest to sen głęboki. W trakcie marzeń sennych odbywa się proces obrazowego przetwarzania nie rozwiązanych problemów i konfliktów, rozładowujący napięcia psychiczne. Silna presja potrzeby seksualnej nie może wprawdzie wytwarzać snów jest natomiast prawdopodobnie odpowiedzialna za ich treść. Może przy tym dochodzić do erekcji penisa lub łechtaczki, a nawet do orgazmu. Marzenia senne są często skomplikowane i symboliczne.  

W interpretacji snów Zygmunt Freud widział najlepszą drogę do nieświadomości, do analizy wypartych pragnień i konfliktów, powodujących powstawanie nerwic. Przyczyn zaburzeń psychicznych upatrywał on przede wszystkim w niezaspokojonym popędzie seksualnym, stąd jego teoria  marzeń sennych skoncentrowała się w głównej mierze na rozszyfrowywaniu seksualnej treści symboli sennych. I tak wszelkie przedmioty o wydłużonym kształcie, laski, pnie drzew, parasole, wszystkie rodzaje broni podłużnej i ostrej, noże, sztylety, piki mają wyobrażać męski członek. Natomiast puszki, pudełka, skrzynie, szafy, piece odpowiadają ciału kobiecemu, podobnie jak jaskinie, statki i wszelkiego typu naczynia. Jako częste symbole stosunku seksualnego wymieniał Freud latanie, jazdę pociągiem oraz wchodzenie po drabinie i schodach.

W wielu snach seks występuje właśnie w postaci symboli. Gdy jednak pojawia się bezpośrednio, oznacza to, że łatwiej jest nam zaakceptować swoje własne pragnienia i urazy na tle seksualnym. Sny erotyczne mówią też przed jakimi wyzwaniami stajemy i jak przebiega nasz rozwój. W rozwoju psychicznym i seksualnym zastój następuje jedynie wtedy, gdy na określonym etapie dojrzewania zatrzymają go choroba lub cierpienie. Wówczas jednak problem ten będzie uparcie pojawiał się w snach, aż do czasu gdy będzie można go rozwiązać.

Każdy symbol – także ten najbardziej indywidualny – jest znakiem o uwarunkowanej tradycją treści emocjonalnej, duchowej i społecznej. Zwykle stanowi on zmysłowy obraz tego, co nie może być bezpośrednio wyrażone i pojęte.

Carla Gustawa Junga, ucznia Freuda, fascynował fakt, że umysł tworzy symbole i postacie, które wydają się wspólne dla całej ludzkości. Dwa podstawowe symbole archetypowe, o których mówi Jung, to Anima – jako żeński aspekt osobowości kobiety, oraz Animus jako wyraz męskich stron. Powinniśmy pamiętać, że niezależnie od własnej płci istnieje wewnętrzny aspekt osobowości mający płeć przeciwną. Oznacza to, że u mężczyzn można znaleźć ukryty aspekt kobiecy, a u kobiety – męskie znamiona charakteru. Jeśli zaprzecza się jego istnieniu lub go tłumi, często może się on pojawiać w postaci obrazów sennych, czasem rozpoznawalnych dla śniącej osoby, a czasami nie. Ideał tego wewnętrznego mężczyzny czy kobiety formuje się bardzo wcześnie w życiu na podstawie relacji z rodzicami, chociaż później mogą mieć na niego wpływ doświadczenia zewnętrzne. We śnie odzwierciedleniem Animy może być postać każdej kobiety, natomiast wyrazem Animusa są postacie mężczyzn. Anima symbolizuje nieznaną nam i najczęściej nie uświadomioną sferę uczuć, podczas gdy Animus reprezentuje nasze męskie, tj. uporządkowane i ukierunkowane na cel sposoby myślenia i zachowania.

Zasadniczym celem rozwoju osobowości człowieka jest integrowanie i równoważenie w sobie tych różnych, a często wręcz przeciwstawnych sił męskich i żeńskich, tworzących znaczną część psychiki każdego z nas. Najczęściej jednak mamy do czynienia z sytuacją, kiedy któryś z tych aspektów wysuwa się na pierwszy plan, powodując wewnętrzną dysharmonię. Jeśli przewaga znajduje się po stronie Animusa, wówczas w naszych snach dominować będą męsko-falliczne symbole agresji, jak np. sztylet, włócznia, armata. Przewaga Animy objawia się albo poprzez fiksacje na cechach macierzyńskich, albo poprzez ucieczkę od rzeczywistości i strach przed żeńską seksualnością. Niezależnie od płci osoby śniącej, w marzeniach sennych może objawiać się dominacja, zarówno sił męskich jak i żeńskich. Pojawiające się w snach zachowania seksualne również powinniśmy odnosić do nas, nawet jeśli aktywne pod tym względem są tylko inne osoby. Erotyczne aspekty marzeń sennych należy interpretować przede wszystkim na płaszczyźnie podmiotowej. Seksualność symbolizuje zbliżenie i zjednoczenie męskich i żeńskich stron naszej osobowości. Świadomy i nieuświadomiony stosunek do naszych agresywnych i seksualnych impulsów popędowych współdecyduje o tym, czy w marzeniach sennych jesteśmy zdolni do swobodnych zachowań seksualnych. Przez nie wyraża się bowiem to, czy potrafimy podporządkować swoje seksualne impulsy i życzenia celowi zjednoczenia męskich i żeńskich aspektów osobowości, czy też żyją one własnym życiem, oderwane od procesów rozwojowych przebiegających w  naszej psychice.

Przeszkodą w zintegrowaniu Animy i Animusa są wypaczone nastawienia przejęte pod wpływem rodziców lub norm społecznych. Następstwem tego jest nasilenie zachowań destruktywno-agresywnych albo oderwanie życia erotycznego od głębokich związków emocjonalnych z partnerem i naszej własnej sfery uczuciowej. Zintegrowanie żeńskich i męskich aspektów osobowości jest jedyną drogą do jej harmonijnego rozwoju poczuciu zadowolenia i pełnej akceptacji własnej osoby.

Każdy sen, w którym pojawiają się treści seksualne, można interpretować na kilka różnych sposobów. Śniąca osoba sama decyduje, która z tych interpretacji jest najbardziej trafna. Będzie to zależało od tego, co w danym śnie było szczególnie uderzające. Nie wszystkie wyobrażenia występujące w snach związanych w jakiś sposób z seksualizmem muszą stanowić sugestię samego aktu płciowego. Często mogą one ukazywać, jak ktoś radzi sobie z własną seksualnością, związkami i emocjami.

Sny są czymś bardzo osobistym. Gdy sami wierzymy, że pomagają nam uporządkować informacje i wrażenia, wtedy często mogą być użyteczne w radzeniu sobie z problemami. Sny erotyczne mogą także umożliwić nam dojście do porozumienia z tą cząstką nas samych, z którą mieliśmy wcześniej kłopoty.

Podstawowa interpretacja dotyczy tego, jak ktoś postrzega siebie samego oraz jakie są jego potrzeby uczuciowe i seksualne. Kolejna zwraca uwagę na motywację i możliwość wyciągnięcia pewnej nauki. Następna z kolei stanowi pogłębioną ocenę równowagi pomiędzy aspektami męskimi i kobiecymi u danej osoby.

Warunkiem produktywnego wykorzystania sensu ukrytego w marzeniu sennym jest jego głębokie zrozumienie. Samo objaśnienie symboliki snu nie oznacza jednak, że jego tłumaczenie zostało zakończone. Zrozumienie mowy obrazów przedstawionych we śnie jest dopiero początkiem całego procesu. Uświadomienie znaczenia snu może budzić niepokój i stać się źródłem zahamowań. Sens przetworzony w działanie uwalnia nas od wewnętrznych konfliktów. Dlatego tłumacząc znaczenie snu, należy za każdym razem stawiać sobie pytanie, jakie zmiany zachowań lub stylu życia powinny wynikać z jego zrozumienia. Systematyczne i efektowne objaśnianie snów musi być konfrontowane z krótkookresowymi celami życiowymi, tzn. że do tego by właściwie zrozumieć znaczenie przeżywanych marzeń sennych, potrzebna jest świadomość celów i zadań, które stawiamy przed sobą na najbliższy okres.

Sny mogą stanowić pomoc w rozwiązywaniu problemów pojawiających się w związkach intymnych. Prawie każdy sen śniony w sytuacji kryzysowej dla naszego związku wyraża lęki i nadzieje, które z nim podświadomie wiążemy. Sny wyrażające nadzieje pokładane w związku można potraktować jako wskazówkę do pozytywnego przetwarzania snów ujawniających związane z nim podświadome lęki.

Tempo życia w mieście sprzyja powstawaniu sytuacji stresowych, które odbijają się na naszych kontaktach interpersonalnych, a szczególnie tych intymnych, którym towarzyszy duże zaangażowanie emocjonalne partnerów. Interpretowanie marzeń sennych może być nieocenioną pomocą w uświadomieniu sobie własnej sytuacji w takim związku, w uzyskaniu głębokiego wglądu w siebie i czynniki, które warunkują nasze zachowania w kontaktach z innymi ludźmi.

Tłumaczenie snów jest jak próba spojrzenia z boku na całą sytuację, jest jak zrobienie kroku wstecz po to, aby usłyszeć echo konfliktów. Nabranie właściwego dystansu umożliwia prawidłowe rozpoznanie sytuacji.
W tym momencie nie pozostaje mi już nic innego, jak życzyć interesujących snów!

Ewa Krawczyńska
psycholog - seksuolog

1. Sigmund Freud (1856-1939), austriacki neurolog i psychiatra, twórca psychoanalizy, autor m.in.:  „Objaśnianie marzeń sennych”.

2.  Carl Gustaw Jung (1875-1961) – szwajcarski psychiatra i psycholog, twórca m.in. psychologii głębi.