Różnica między napadami złości a kryzysem emocjonalnym u dziecka
Czy kiedykolwiek zastanawialiście się nad różnicą między napadami złości a kryzysem emocjonalnym? Czy wiecie, jak reagować, kiedy dziecko zaczyna się zachowywać w niekontrolowany sposób?
Wiele osób utożsamia napady złości z kryzysem emocjonalnym. Zachowanie dziecka w obydwu przypadkach może wyglądać bardzo podobnie, ale jego geneza jest inna. U dziecka, które ma problemy z prawidłowym przetwarzaniem sensorycznym zachowanie to wynika z cierpienia i zagubienia. Dlatego warto się nauczyć, w jaki sposób wesprzeć dziecko.
Czym jest napad złości u dziecka?
Napad złości następuje, kiedy dziecko chce dostać lub coś wymóc. Niektóre dzieci są bardziej podatne na takie zachowania, mogą być impulsywne lub nie radzić sobie z emocjami. Mogą intensywnie przeżywać frustrację i okazywać niezadowolenie. Powodem może być cokolwiek. To, że nie dostanie teraz ciastka, że musi poczekać na swoją kolej w zabawie, czy że zwracasz w tym momencie uwagę na jego młodsze rodzeństwo. W tym momencie pojawia się krzyk, płacz czy bicie.
Co ważne - dziecko ma w tej sytuacji jakiegoś rodzaju kontrolę nad swoim zachowaniem. Ba, potrafi się nawet na chwilę zatrzymać i sprawdzić, jakie wywarło wrażenie. Dziecko potrafi dyskutować i pyskować. Napad furii najczęściej ustaje, jeśli dziecko dostanie to, czego chce lub kiedy zrozumie, że jego działania nie przyniosą oczekiwanego rezultatu. Po awanturze nie czuje się specjalnie zmęczone czy zestresowane. Podsumowując - mali złośnicy używają manipulacji wiedząc, co robią.
reklama
Czym jest a kryzys emocjonalny u dziecka?
Istnieją też dzieci, które mają kłopot z prawidłowym przetwarzaniem sensorycznym i zbyt wiele informacji z zewnątrz może doprowadzić do kryzysu. Na przykład zmiana rutyny w domu, przedstawienie w przedszkolu, a nawet pojawienie się zbyt wielu tematów do przemyśleń.
Pomyśl, że dziecko nagle jest zalewane ilością bodźców i doznań porównywalnych do tsunami. Hałas, zapachy, kolory - wszystko to może wyzwolić w jego mózgu silną reakcję lękową typu „walcz lub uciekaj”. To wtedy pojawia się płacz, krzyk czy inne trudne zachowania, które zostały wyzwolone przez przytłoczenie, poczucie narastającej paniki, leku i braku bezpieczeństwa.
Co może spowodować kryzys emocjonalny?
- Nadmierne przeciążenie sensoryczne i/lub poznawcze
- Bycie w nowej lub trudnej sytuacji
- Zmiana w rutynie
- Problem z przekazaniem swoich potrzeb
- Brak snu
- Głód lub pragnienie
- Otrzymanie zbyt wielu informacji
- Pośpiech
reklama
Jak sobie radzić z napadami złości i kryzysem emocjonalnym?
Jak już widzisz przyczyny wybuchowych zachowań dziecka są różne i tak samo różne są strategie, dzięki którym możesz udzielić pomocy i wsparcia. Ważne, żeby pamiętać o podstawowej różnicy - napady furii najczęściej są chęcią osiągniecia konkretnego celu.
Kryzys emocjonalny jest czymś, co znajduje się poza kontrolą dziecka. Dziecko nie jestw stanie powstrzymać swojego zachowania, nawet jeśli teoretycznie dostanie coś, czego chce, chociaż najczęściej nie ma pomysłu, co to może być.
W takim razie jak najlepiej sobie poradzić z napadami złości i kryzysem emocjonalnym?
Żeby opanować atak złości sprawdź, czego twoje dziecko potrzebuje. Jeśli np. twojej uwagi, powiedz, że za chwilę będziesz mogła je wysłuchać, kiedy tylko skończysz rozmowę z jego rodzeństwem. Jeśli jest awantura o ciastko, ustalcie jakieś zasady, kiedy jest czas na słodycze. Wytłumacz również, że są inne metody zachowań, które są akceptowalne. Daj konkretne przykłady, czego oczekujesz i co możesz dać w zamian.
Jeśli twoje dziecko ma kryzys emocjonalny, pomóż mu zbudować poczucie bezpieczeństwa -znajdźcie miejsce, w którym będzie mogło się wyciszyć. Jeśli jesteście w centrum handlowym lub gdzieś, gdzie jest tłum ludzi, postarajcie się jak najszybciej opuścić taką przestrzeń. Daj dziecku swoją bliskość, przytul, głaszcz, ale nie mów na temat jego zachowania, dzieci w takim stanie absolutnie nie potrzebują dodatkowej uwagi.
Raczej zastosuj wszystkie możliwe techniki, które mogą pomóc mu się uspokoić i opanować lęk. Po napadzie dziecko często czuje się kompletnie wyczerpane i potrzebuje spokoju. Kontroluj własne reakcje - pamiętaj, że nie możesz pomóc swojemu dziecku, jeśli sama nie jesteś spokojna i stabilna. Przypominaj o spokojnym oddychaniu. Jeśli masz możliwość włącz uspokajającą muzykę, podaj kocyk czy pluszaka, pójdź gdzieś, gdzie nie ma jaskrawego światła.
Spróbuj też zidentyfikować, co wyzwala w dziecku silne emocje. Jeśli, np. reaguje na głośne dźwięki staraj się unikać miejsc, w których występują. Rozumiem, że czasem trzeba wyjść wspólnie na zakupy, ale wybieraj czas, kiedy wiesz, że w centrum handlowym nie ma wielu osób. Dobrym pomysłem jest też zabieranie ze sobą czegoś, co uspokaja twoje dziecko, np. piłeczek do ściskania, słuchawek wyciszających dźwięki.
Podsumowując. Kiedy widzisz, że twoje dziecko złości się, frustruje, jest smutne, płacze, bije, staje się agresywne, nie potrafi nad sobą zapanować, krzyczy i kopie - spróbuj rozpoznać, co stoi za jego zachowaniem. Naucz się, jakich umiejętności potrzebuje i staraj się pomóc, zanim nastąpi kryzys. Bo napad złości czasami potrafi zmienić się w kryzys emocjonalny.
Anna Ślusarczyk