Kiedy można zostawić dziecko samo w domu?

Rodzice często zadają sobie pytanie, jaki wiek pozwala zostawić córkę czy syna, choć na chwilę, bez opieki osoby dorosłej. Trzy, dziesięć, a może dopiero osiemnaście lat? Ile lat powinno mieć dziecko, które zostaje samo w domu? Odpowiedź wymaga dużego zastanowienia i rozwagi, ponieważ konsekwencją nieodpowiedzialności może być uszczerbek na zdrowiu lub życie dziecka.

Rodzice są zobowiązani do zapewnienia opieki swoim dzieciom. Zostawianie niemowlaka w wózku pod sklepem lub śpiącego malucha bez jakiejkolwiek opieki osoby dorosłej, aby wyjść na małe zakupy do sklepu – po pierwsze jest nieodpowiedzialne, a po drugie stanowi zagrożenie dla dziecka. Jednak czy nigdy nie można zostawić swojej córki czy syna, choć na chwilę i zejść po pocztę lub odebrać drugie dziecko ze żłobka?

Dziecko samo w domu – jaki wiek będzie odpowiedni?

Czasami rzeczywistość zmusza do niechcianych wyborów. Mimo że wielu rodziców deklaruje, że nie zostawiło by dziecka samego w domu, to jednak to się zdarza lub może zdarzyć każdemu z nas.

Dzieci poniżej 10. roku życia nie powinny być zostawiane same. Według organizacji działających na rzecz dzieci nawet wiek 13. lub nawet 16. lat nie uprawnia rodzica do pozostawienia dziecka samego.

Jednak od wieku ważniejsza jest dojrzałość i samodzielność dziecka oraz przygotowanie, jakie podejmiemy, zanim zdarzy się sytuacja zostawienia dziecka w domu bez opieki.

Nie ma wieku idealnego, w którym rodzic może założyć, że jego pociecha sobie poradzi w nagłej, niespodziewanej sytuacji, będąc samemu w domu. Jednak jeśli nie mamy wyjścia lub zdarzy się nieprzewidziana sytuacja, należy pamiętać o kilku istotnych kwestiach:

• Powiedz dziecku dokładnie, gdzie i na ile wychodzisz, kiedy wrócisz.
• Zostaw do siebie telefon, pisz sm-s-y, bądź w ciągłym kontakcie z dzieckiem.
• Wychowuj tak, aby dziecko nie otworzyło drzwi nikomu obcemu, a w razie trudnej sytuacji zostaw mu kontakty, nazwiska i adresy osób, u których może szukać pomocy.
• Zanim wyjdziesz, zabezpiecz mieszkanie – pochowaj ostre i niebezpieczne przedmioty (noże, nożyczki, lekarstwa, środki do czyszczenia itp.).
• Naucz dziecko, aby pod twoją nieobecność nie otwierało balkonu, okna, nie korzystało z kuchenki ani innych sprzętów wymagających włożenia wtyczki do prądu.
• Zostaw dziecku przygotowany posiłek oraz napoje.
• Wróć jak najszybciej będzie to możliwe.

Co może się zdarzyć – ryzyko zostawienia dziecka w domu bez opieki

Każde zostawienie dziecka bez opieki to ogromne ryzyko. Pożary, nieszczelna instalacja gazowa, znaczna wysokość, obce, niebezpieczne osoby – to potencjalne zagrożenia, z którymi może mieć do czynienia twoje dziecko.

Jednak nie tylko zewnętrzne niebezpieczeństwo przemawia za znalezieniem dziecku opieki zanim wyjdziesz. Innym ważnym aspektem są przeżycia i uczucia dziecka, jakie rodzą się w chwili, kiedy zostaje samo w domu.

Nigdy nie pozostawiaj bez opieki noworodków ani niemowlaków – rozłąka trwająca 15 minut, kiedy ty wyjdziesz po drobne zakupy, dla dziecka jest niemożliwym do ogarnięcia czasem, kiedy przeżywa lęk, bezradność i rozpacz.

Dzieci w wieku szkolnym, nawet kiedy są samodzielne i zaradne, pozostawione same w domu mogą czuć się bardzo smutne, samotne i przytłoczone nieobecnością rodzica. Ich poczucie bezpieczeństwa zostaje zachwiane.

Nastolatki w wieku 13-16 lat w sytuacjach kryzysowych często nie są w stanie sobie poradzić, mimo iż na co dzień bardzo dobrze funkcjonują. Kiedy zdarzy się sytuacja nieprzewidziana, nie będą wiedziały, co robić.

Za bezpieczeństwo i dobre samopoczucie dzieci odpowiedzialni są rodzice. Obarczanie odpowiedzialnością za rodzeństwo starszych dzieci jest zbyt dużym obciążeniem, kiedy mamy lub taty nie ma w pobliżu. Mimo iż w przeszłości dzieci często zostawały same, to jednak koszt emocjonalny zawsze został poniesiony. Dlatego zanim wyjdziesz na 15 minut zastanów się, co może przeżywać w tym czasie twoje dziecko np. kiedy obudzi się, a ciebie przy nim nie będzie.

Prawo a zostawanie dzieci bez opieki

A jak reguluje tą kwestię prawo? Prawo polskie nie daje jednoznacznej odpowiedzi w przypadku określenia wieku, w jakim dziecko może zostać samo w domu. Za to podaje, że dziewczynka lub chłopczyk, którzy nie ukończyli 7 lat nie mogą bawić się na dworze lub pozostawać w miejscu zagrażającym ich bezpieczeństwu bez nadzoru rodziców. Pozostawianie dzieci bez opieki wiąże się dla rodziców z odpowiedzialnością karną.

„Kodeks wykroczeń (art. 82. p. 2) stanowi, że pozostawienie dziecka do lat 7 na drodze publicznej oraz w okolicznościach, które stanowią dla niego zagrożenie, umożliwiają mu np. wzniecenie pożaru, a także w innych niebezpiecznych dla jego zdrowia (art.106) podlega karze grzywny lub karze nagany.”