Świat fantazji przedszkolaka

Jesteś zaniepokojona, bo twój przedszkolak mówi sam do siebie i wciąż towarzyszy mu niewidzialny przyjaciel? A może wracając do domu maluch łapie niewidzialne motyle i twierdzi, że w przedszkolu naprawdę nie było nic do jedzenia?

Czujesz się nieswojo, kiedy smyk opisuje każdy szczegół wyglądu czyhającego pod łóżkiem potwora? Przeraża cię ta igraszka z rzeczywistością?

Oto twój maluch stworzył sobie „świat równoległy” - nieprawdopodobnie bogatą krainę wykreowaną przez jego fantazję. Spokojnie - to zjawisko normalne i z punktu widzenia rozwoju dziecka - niezmiernie pożądane.

Wymyślony przyjaciel

Kilkuletnie dzieci często wymyślają sobie przyjaciół- rozmawiają z nimi, nazywają je, bawią się, czasem też opowiadają o nich rodzicom. Zmyślony przyjaciel może okazać się pyzatym blondynkiem lub wielkim królikiem, może być wiernym słuchaczem, ale może też nieźle narozrabiać.

Istnienie wyimaginowanego przyjaciela zależy tylko od wyobraźni dziecka. Naukowcy twierdzą, że wykreowana przez przedszkolaka postać:

• Dowodzi dużego potencjału i wyobraźni malucha, jest krokiem w rozwoju psychicznym
• Jest uznawane za symptom inteligencji i przejaw rozwoju pamięci
• Jest oznaką rozwoju społecznego
• „Pomaga" dziecku zmagać się z lękami i rzeczywistością- z przyjacielem ani ciemność, ani pierwszy dzień w przedszkolu nie są takie straszne
• Na takiego przyjaciela można zrzucić winę za wiele wybryków (choćby „to on rozrzucił te klocki!”)
• Niektórzy specjaliści są zdania, że wymyślony przyjaciel może przyspieszać rozwój mowy, wspierać kreatywność oraz zdobywanie wiedzy (rozmawiając z nieistniejącym przyjacielem dziecko zdobywa doświadczenie w używaniu języka, konstruowaniu i prowadzeniu rozmowy)
• Ponieważ dziecko wciela się w obydwie konwersujące strony- uczy patrzeć na świat z perspektywy innych Uczy się także pojmowania i okazywania uczuć takich jak przyjaźń czy miłość.

Jak reagować?

Przede wszystkim nie trzeba się martwić się, zwłaszcza że nieistniejący przyjaciel zniknie prawdopodobnie w okresie późnoprzedszkolnym (gdy dziecko poczuje się bardziej kompetentne i pewne siebie). Pamiętajcie, że nie można żartować ani z malucha, ani z wytworów jego wyobraźni. Wymyślonych przyjaciół naszego dziecka należy traktować ze zrozumieniem – jeśli dziecko prosi, by dać ciastko również Duszkowi- należy przychylic się do jego prośby. 

Kiedy wymyślony przyjaciel jest sygnałem, by skontaktować się ze specjalistą?

Otóż tylko wtedy, kiedy dziecko żyje wyłącznie w swoim świecie, kiedy unika kontaktu z innymi dziećmi- staje się wycofane, zamknięte w sobie, apatyczne.

Mijanie się z prawdą

Dzieci często i chętnie opowiadają wymyślone historie, lubią też ubarwiać rzeczywistość. Wyobraźnia trzy- czy czterolatka jest nieprawdopodobnie żywa, a on sam nie odróżnia faktów od fikcji. Przedszkolak jest przekonany, że rzeczywiście pod szafą siedzi wielki lew- a kiedy o nim opowiada, nie wolno zarzucać mu kłamstwa,- malucha trzeba przytulić, a sytuację spróbować trochę urealnić.

Jeśli mała dziewczynka mówi: "Umiem jeździć na deskorolce i na wrotkach też!", to może znaczyć, że właśnie o tym marzy- bardzo często bowiem fantazje dziecka są odbiciem jego pragnień i marzeń.

Kłamstwo może stać się dla malucha również nieświadomym narzędziem osiągnięcia celu- małe dziecko nie umie opanować swoich chęci i tak na przykład smyk zabiera po kryjomu zabawkę z przedszkola do domu. Twierdzi przy tym, że  otrzymał ją od pani przedszkolanki. Nie nazywajmy wtedy dziecka kłamcą, ale wytłumaczmy, że tak postępować jednak nie wolno.

Mówienie do siebie

Oprócz rozmów dziecka z niewidzialnym przyjacielem, rodziców często niepokoi fakt, że dziecko mówi samo do siebie. Opowiada coś sobie, prowadzi dialog, „głośno myśli”. Mówienie do siebie to również znaczący element rozwoju umysłowego dziecka - naukowcy twierdzą, że ten typ mowy może stanowić nawet do 60% wypowiedzi dziecka poniżej 10 roku życia.

Rodzice często starają się wyeliminować takie zachowanie, uznając je za coś dziwacznego czy złego; boją się nawet, że jest to objaw zaburzeń psychicznych. Tymczasem dziecko w ten sposób „przetwarza” rzeczywistość”- samo do siebie, dla siebie, ze swojego punktu widzenia.

***

Niewidzialny przyjaciel, wymyślanie historii, ubarwianie rzeczywistości, mówienie do siebie, kłamstwa. Każdy rodzic powinien mieć świadomość, że prędzej czy później i jego przedszkolak zacznie się w jakiś sposób mijać z prawdą. To powszechne i naturalne- dziecko nie widzi granicy pomiędzy światem na serio a światem na niby. I to jest pozytywne.

W przypadku kłamstwa warto jednak wykorzystać czas przedszkolny, kiedy dziecko wchodzi w świat społeczny i rozmawiać na temat jego zasad- o szczerości, uczciwości, zwróćmy uwagę na zło kłamstwa. Warto tłumaczyć, dlaczego ważne jest, byśmy mówili prawdę i mogli sobie wzajemnie ufać. A poza tym pozwólmy dziecku na kreowanie własnej rzeczywistości. Może to też okazja, by towarzysząc w niej smykowi samemu choć przez chwilę pobyć dzieckiem?

mzb