Ministerstwo Zdrowia ogłosiło nowe standardy opieki okołoporodowej, które wejdą w życie za kilka miesięcy. Założeniem jest zapewnienie bezpieczeństwa oraz utrzymanie dobrego stanu zdrowia matki i dziecka przy jak najmniejszej interwencji medycznej. Na mocy nowelizacji ustawy o działalności leczniczej minister zdrowia nie ma określać standardów postępowania medycznego, lecz standardy organizacyjne opieki zdrowotnej w czasie ciąży, porodu i połogu oraz organizację opieki nad noworodkiem. Co się zmieniło? Co się zmieni?
- Nowe organizacyjne standardy opieki okołoporodowej to kodeks praw pacjentki, tak by kobieta wiedziała, co jej przysługuje i co ją czeka w trakcie porodu i później - powiedział minister zdrowia Łukasz Szumowski.
Projekt dotyczący nowych standardów opieki okołoporodowej przygotował zespół powołany w Ministerstwie Zdrowia. W jego skład wchodzili lekarze, dyrektorzy podmiotów leczniczych. Nowe standardy opieki okołoporodowej mają obowiązywać od nowego roku.
Nowelizacja ustawy o działalności leczniczej to zapisy, które mają regulować przepisy dotyczące ciąży, porodu, połogu, łagodzenia bólu porodowego, zasad organizacji pracy personelu w przypadkach skomplikowanych (poronienie, urodzenie dziecka martwego lub ciężko chorego). Najważniejsze założenia to przymusowe testy na depresję i większy nacisk na karmienie piersią.
- Nowe standardy mają dotyczyć wyłącznie kwestii organizacji opieki okołoporodowej. Chcemy, aby kwestie medyczne rozstrzygali specjaliści, wybór metody postępowania pozostawiamy lekarzom - powiedziała wiceminister zdrowia Józefa Szczurek-Żelazko.
Testy na depresję
Wprowadzone zostały badania przesiewowe dotyczące ryzyka wystąpienia depresji u kobiety w okresie okołoporodowym oraz narzędzie do badania depresji, czyli skala Becka.
Zgodnie z nowymi standardami każda przyszła matka będzie wypełniać test na depresję - w I trymetrze ciąży, w III trymestrze na miesiąc przed porodem oraz miesiąc po porodzie (trzecie badanie wykonane będzie w czasie wizyty patronażowej położnej).
Test będzie składał się z 21 pytań. Udzielone odpowiedzi "tak" będą sygnałem dla lekarza, że kobieta jest zagrożona depresja poporodową.
- Każda rodząca będzie trzykrotnie badana w kierunku ryzyka wystąpienia objawów depresji. (…) Po co? Żeby możliwie szybko interweniować i tym samym zapobiec dramatycznym zdarzeniom, o jakich coraz częściej mówi się w mediach - powiedziała wiceminister zdrowia.
Większy nacisk na karmienie piersią
Nowe standardy to większy nacisk na karmienie piersią. W projekcie pojawił się zapis, by w szpitalach nie podawać noworodkom mleka modyfikowanego, zarówno bez wiedzy matki, jak i za jej zgodą. Ma być ono podawane wyłącznie na zlecenie lekarza, w określonych sytuacjach.
Inne zapisy w tym zakresie: nie będzie podawana noworodkom woda i glukoza, jeżeli nie będzie to miało uzasadnienia medycznego, nie będzie można stosować smoczków w celu uspokojenia noworodka. Szpital będzie miał obowiązek zapewnić pacjentkom dostęp do laktatora i ułatwić dostęp do kobiecego mleka dla wcześniaków (z pomocą mają przyjść banki mleka kobiecego).
Nowe standardy opieki okołoporodowej - inne ustalenia
Inne ważne zmiany dotyczące standardów opieki okołoporodowej to:
likwidacja obowiązkowej hospitalizacji ciężarnych po 41. tygodniu ciąży (ma to być decyzja lekarza). Kobieta po ukończeniu 40. tygodnia ciąży powinna być kontrolowana przez lekarzy i mieć komplet badań, ale do szpitala powinna trafić tylko w razie konieczności,
jednolita edukacja przedporodowa,
ocena stanu noworodka po urodzeniu w skali Apgar będzie wykonywana na brzuchu matki – w miejsce zapisu "może być dokonane" pojawiło się "powinno być",
PTG będą wykonane wcześniej, tj. pomiędzy 18-22 tyg. ciąży, a nie 21-26. Badania USG odbywać się będą w 11-14 tyg. ciąży, 18-22, 27-32 i w 40. tyg. ciąży.
Wycofane zostało badanie w kierunku cytomegalii.
Kobieta w ciąży wraz z położną lub lekarzem opiekującym się ciążą będzie mogła stworzyć plan porodu. W planie zapisane będą wszystkie preferencje kobiety co do tego, jak ma wyglądać poród oraz opieka po porodzie.
Mają być wprowadzone rozwiązania, które zmniejszają nadmierną medykalizację porodu.
Każda kobieta ma być informowana o metodach łagodzenia bólu podczas porodu i wybrać szpital, w którym możliwe jest znieczulenie podczas porodu. Założenie jest takie: jeśli każda ciężarna, która będzie chciała być znieczulona w czasie porodu, będzie miała taką możliwość, zmniejszy się ilość porodów przez cesarskie cięcie.
Po porodzie i powrocie do domu kobietę i noworodka położna środowiskowa będzie musiała odwiedzić co najmniej cztery razy.
Ponieważ dotychczas najpoważniejszym problemem związanym ze standardami opieki okołoporodowej było ich powszechne lekceważenie, personel medyczny ma zostać przeszkolony ze znajomości standardów, a ich stosowanie w szpitalach ma być weryfikowane.
Nowe standardy są w pewnym sensie powtórzeniem tego, co jest zapisane w obowiązujących już przepisach. Jak jednak podkreśla resort zdrowia, do tej pory był problem z ich wyegzekwowaniem. To ma się teraz zmienić. Pomóc mają nie tylko szkolenia personelu w zakresie znajomości standardów i kontrole, ale i badanie satysfakcji pacjentek.