Szczepienia ochronne są obowiązkiem nałożonym przez ustawodawcę.
Osoby przebywające na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej są obowiązane na zasadach określonych w ustawie do poddawania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym w ramach Narodowego Programu Szczepień Ochronnych.
Obowiązkiem lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę zdrowotną jest powiadomienie osoby obowiązanej do poddania się obowiązkowym szczepieniom ochronnym lub osoby sprawującej prawną pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną albo opiekuna faktycznego w rozumieniu art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, o obowiązku poddania się tym szczepieniom, a także poinformowanie o szczepieniach zalecanych.
Podstawa prawna: art. 5 ust. 1 pkt. 2, oraz art. 5 ust. 2 oraz art. 17 ust. 9 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570 ze zm.).
O fakcie uchylania się od poddania obowiązkowym szczepieniom ochronnym świadczeniodawca przechowujący karty uodpornienia zawiadamia pisemnie właściwego państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego.
Podstawa prawna: § 15 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 19 grudnia 2002r. w sprawie wykazu obowiązkowych szczepień ochronnych oraz zasad przeprowadzania i dokumentacji szczepień (Dz. U, Nr 237, poz. 2018 ze zm.).
Państwowy Inspektor Sanitarny może udzielić upoważnienia pracownikom działalności podstawowej do wykonywania czynności kontrolnych w ramach zapobiegania chorobom zakaźnym i innym chorobom powodowanym warunkami środowiska oraz ich zwalczania – w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego i jego zgodności z obowiązującymi wymaganiami higienicznymi i zdrowotnymi. Państwowy Inspektor Sanitarny może udzielić upoważnienia pracownikom wyżej wymienionym do wydawania w jego imieniu decyzji administracyjnych.
Podstawa prawna: art. 35 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. Nr 234, poz. 1570 ze zm.) oraz ust. 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 4 lutego 2004 r. w sprawie zasad i trybu upoważniania niektórych pracowników stacji sanitarno-epidemiologicznych do wykonywania w imieniu państwowych inspektorów sanitarnych określonych czynności kontrolnych i wydawania decyzji (Dz. U. Nr 24, poz. 217).
W postępowaniu przed organami Państwowej Inspekcji Sanitarnej stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Dlatego, jeżeli decyzja administracyjna wydana przez Inspekcję Sanitarną nie zostanie wykonana, to wówczas organ – Powiatowy Inspektor Sanitarny wszczyna administracyjne postępowanie egzekucyjne, czyli nakazuje wykonanie obowiązku. Jeżeli osoba nadal obowiązku nie wykona, to wówczas kieruje sprawę do sądu grodzkiego.
Podstawa prawna: art. 37, art. 38 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 122, poz. 851 ze zm.).
Kto utrudnia lub udaremnia działalność organów Państwowej Inspekcji Sanitarnej, podlega karze aresztu do 30 dni, karze ograniczenia wolności albo karze grzywny.
Orzekanie w sprawach o czyny, o których mowa wyżej, następuje w trybie przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2008 r. Nr 133, poz. 848, Nr 214, poz. 1344 i Nr 237, poz. 1651).
Zatem działanie Inspekcji Sanitarnej zmuszające do poddania się szczepieniom ochronnym jest zgodne z prawem.
Można odmówić poddania się szczepieniom ochronnym wówczas, gdy są przeszkody natury zdrowotnej, alergie, uczulenia na lek itp. Jeżeli takich przeszkód brak, a opiekun dziecka nie wyraża zgody na zaszczepienie dziecka, to wówczas naraża się jedynie na szereg nieprzyjemności ze strony przychodni – upomnienia i wezwania do zaszczepienia dziecka, ze strony Inspekcji Sanitarnej (pisma, decyzja nakazująca zaszczepienie dziecka, upomnienie oraz tytuł wykonawczy), a potem ostatecznie sprawę Inspekcja Sanitarna kieruje do sądu grodzkiego. I to właściwie wszystko, czyli osoba może zapłacić karę grzywny nałożoną przez sąd, maksymalnie do 1500 zł, a dziecka i tak nie zaszczepić.
Pielęgniarka może poprosić o złożenie oświadczenia w przedmiocie odmowy szczepienia dziecka, ale nie ma tutaj podstawy prawnej by ją wskazać (takie oświadczenia przewidywały dawne przepisy prawa). Zauważyć należy, że przychodnia wcześniej wysyła wezwania do opiekuna dziecka (minimum trzy), zatem takie oświadczenie jest już zbędne.
Pismo Państwowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej należy traktować jako tzw. straszak przed wydaniem decyzji, upomnienia, tytułu wykonawczego i skierowaniem sprawy na drogę sądową. Po otrzymaniu pisma z PSSE nic nie musi Pani robić, jeżeli nie zamierza zaszczepić dziecka, lub podejść po prostu do przychodni i je zaszczepić.
Właściwym do rozpoznania sprawy jest sąd grodzki, który orzeka w sprawach o wykroczenia, ma tu zastosowanie art. 115 Kodeksu wykroczeń, oto jego treść:
„Art. 115. § 1. Kto, pomimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej, nie poddaje się obowiązkowemu szczepieniu ochronnemu przeciwko gruźlicy lub innej chorobie zakaźnej albo obowiązkowemu badaniu stanu zdrowia, mającemu na celu wykrycie lub leczenie gruźlicy, choroby wenerycznej lub innej choroby zakaźnej,
podlega karze grzywny do 1500 złotych albo karze nagany.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto, sprawując pieczę nad osobą małoletnią lub bezradną, pomimo zastosowania środków egzekucji administracyjnej, nie poddaje jej określonemu w § 1 szczepieniu ochronnemu lub badaniu.”
i próbuje się puszczać
