• unikając określonej pozycji ciała — leżącej, zwłaszcza na plecach, bardziej wskazane jest ułożenie na boku — a także zbyt nasilonej aktywności fizycznej krótko po posiłku. Nie wolno wtedy także naciskać na brzuszek. Nie kładziemy dziecka od razu po karmieniu, ale chwilę nosimy je jeszcze na rękach;
• kładąc dziecko w łóżeczku, warto zadbać o to, by główka i plecy znajdowały się wyżej niż reszta ciała, wtedy bowiem przełyk umieszczamy wyżej od żołądka. Można w tym celu unieść wezgłowie łóżeczka albo posłużyć się specjalną poduszką w kształcie klina. W tzw. terapii ułożeniowej stosuje się odwróconą pozycję Trendelenburga na brzuchu w uniesieniu 30 stopni. Terapia ułożeniowa jest stosowana przede wszystkim u dzieci poniżej 6. miesiąca życia, ponieważ starsze niemowlęta są zbyt ruchliwe i trudno jest im wytrwać przez dłuższy czas w tej pozycji;
• unikając zbyt ciasnych ubranek — może się wtedy zwiększać ciśnienie wewnątrzbrzuszne, a to zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia refluksu.
Starsze dzieci, u których występuje nadal zarzucanie zawartości żołądka do przełyku, powinny unikać mocno przyprawionych (pikantnych) potraw, czekolady, czosnku, cebuli, mięty, niektórych słodyczy, pokarmów zawierających dużo tłuszczów, kwasów (owoców cytrusowych i soków produkowanych z nich) oraz napojów gazowanych i zawierających kofeinę. Na 2-3 godziny przed pójściem spać nie powinny już one niczego jeść.
Znaki ostrzegawcze
Jeśli wystąpią wymienione niżej symptomy, należy udać się do lekarza:
• niskie przyrosty wagi — większość dzieci z niepowikłanym refluksem może normalnie przybierać na wadze. Ból związany z jedzeniem skutkować może jednak odmową jedzenia, a następnie utratą wagi ciała albo ograniczeniem przybierania na wadze;
• zapalenie przełyku — refluks (ze względu na cofanie się treści żołądkowej z kwasem solnym) może czasami prowadzić do stanu zapalnego przełyku. Niemowlę nie chce wtedy jeść, podczas ulewania się można zauważyć krew, zdarza się, że dziecko staje się w czasie jedzenia nerwowe;
• choroby płuc — u niewielkiej liczby dzieci z refluksem treść pokarmowa dostaje się do dróg oddechowych (do płuc). Może to powodować świszczący oddech (chrapliwe sapanie), chrypkę, nawracający kaszel lub nawet zapalenie płuc;
• narastające wymioty lub przetrwałe silne wymioty chlustające;
• żółte lub zielone czy też przypominające fusy kawy wymiociny;
• trudności z oddychaniem po wymiotach lub ulewaniu;
• utrudnione albo bolesne przełykanie.
Najczęstsze objawy refluksu żołądkowo-przełykowego to ulewanie się i wymioty.
Inne symptomy:
• rozdrażnienie i niepokój oraz zaburzenia snu,
• niechęć do jedzenia (brak apetytu),
• spadek wagi ciała,
• anemia (niedokrwistość),
• utrudnione lub bolesne przełykanie,
• zaburzenia ze strony układu oddechowego: powtarzające się zapalenia oskrzeli, płuc, astma oskrzelowa, napady bezdechów (dziecko nie oddycha dłużej niż przez 20 sekund).
Ostatnio badacze uważają, iż z refluksem wiążą się także:
• przewlekłe zapalenia ucha środkowego,
• ubytki szkliwa zębowego,
• nieprzyjemny zapach z jamy ustnej,
• wrażenie ucisku w gardle,
• choroby krtani.
Choroby predysponujące do wystąpienia refluksu patologicznego (ang. gastroesophageal reflux disease — GERD), związanego ze zwiększeniem częstości zarzucania oraz objawami ze strony innych narządów:
• dziecięce porażenie mózgowe,
• zespół Downa,
• przetoki oskrzelowo-przełykowe,
• przewlekłe choroby układu oddechowego (np. mukowiscydoza),
• wrodzone wady serca,
• wrodzona przepuklina przeponowa,
• otyłość.
